Sharon wachten nieuwe obstakels
Premier zijn in Israël betekent tegenstand ondervinden - en dat is wat Ariel Sharon dagelijks overkomt. Deze week behaalde hij echter een politieke overwinning die de uitvoering van het ontruimingsplan stappen dichterbij brengt.
Sharon overwon deze week twee obstakels. Hij nam het eerste obstakel toen het parlement maandag een wet over het referendum verwierp. Tegenstanders van het plan van de premier om alle 21 joodse nederzettingen in de Gazastrook en vier in Samaria te verlaten, hebben de afgelopen maanden steeds gezegd dat het noodzakelijk is een volksstemming te houden.
Alleen dan zou een gevaarlijke splitsing in de samenleving worden voorkomen, die zelfs tot een burgeroorlog zou kunnen leiden. Sceptici echter zeiden dat de tegenstanders de terugtrekking wilden uitstellen, omdat uitstel tot afstel zal leiden. De Knesset veegde met 72 stemmen tegen en 39 voor het referendum van tafel.
De tweede hindernis van Sharon was het feit dat de Knesset de staatsbegroting voor 2005 nog steeds niet had goedgekeurd. Dat betekende dat het land de eerste maanden van dit jaar moest werken met het budget van vorig jaar. De Israëlische wet bepaalt dat als de volksvertegenwoordiging eind maart nog niet heeft ingestemd met de begroting, er nieuwe verkiezingen komen. Dinsdag echter keurde de Knesset met 58 tegen 36 stemmen de begroting goed. Sharon scoorde opnieuw.
Maar de Likud-leider kreeg ook een tegenslag te verwerken. Hij wilde twee Knessetleden van de Likud die hem gesteund hadden, tot minister aanstellen en vijf tot onderminister. Het idee veroorzaakte echter hevige verontwaardiging bij rechts en links in de Knesset. Zelfs Sharons politieke supporters vonden het een ontoelaatbare vorm van vriendjespolitiek. Het gevolg van de boze reacties was dat Sharon gedwongen was de maatregel terug te trekken.
De affaire was een herinnering voor Sharon dat het te vroeg is om de overwinning te vieren. De weg naar de uitvoering van de ontmanteling van nederzettingen ligt nog steeds bezaaid met obstakels. De tegenstanders van de terugtrekking zijn niet van plan zich bij de beslissing van het parlement en de regering neer te leggen. De rechts-radicalen willen in de komende tijd doorgaan met het blokkeren van autowegen.
Een groter probleem is het plan om met een menigte van tienduizend joden de Tempelberg te bestormen. Het doel van deze onderneming is de politie zo veel werk te bezorgen, dat er te weinig agenten beschikbaar zijn om de kolonisten uit hun nederzettingen te verwijderen. De politie zal niet alleen de handen vol krijgen aan het beteugelen van joodse demonstranten, maar ook van woedende moslims, die zoiets als een aanval beschouwen op hun heilige plaats.
Een serieus dreigement kwam uit de mond van de ultranationalistische rabbijn Yosef Dayan. Hij zei volgens de krant The Jerusalem Post dat kabbalistische rabbijnen hem toestemming gegeven hebben de zogenaamde ”pulsa denura” (”zweepslagen van vuur”) over Sharon uit te spreken. In 1995 sprak hij dit vloekgebed uit over premier Yitzak Rabin, die kort daarna werd vermoord door de joodse terrorist Yigal Amir. De veiligheidsdienst houdt er rekening mee dat joodse extremisten een moordaanslag op Sharon beramen.
Radicale elementen zeggen ook dat er een burgeroorlog kan ontstaan. Het veiligheidsestablishment rekent met de mogelijkheid dat enkele kolonisten of personen die hen komen versterken, vuurwapens gaan gebruiken tegen degenen die hen uit hun huizen verwijderen. Knessetlid Effi Eitam, de vroegere voorzitter van de Nationaal Religieuze Partij, die uit solidariteit met de kolonisten zijn huis op de Golanhoogte wilde verwisselen voor een woning in de Gazastrook, is zelfs zo geschrokken van de radicale geluiden die hij heeft gehoord, dat hij voorstelde de bewoners hun wapens een paar dagen voor evacuatie te laten inleveren.
Minister Gideon Ezra (Openbare Veiligheid) heeft inmiddels besloten dat de soldaten en politiemensen die de nederzettingen gaan ontruimen, dat ongewapend zullen doen en dat het de kolonisten zal worden gevraagd vlak voor de evacuatie hun wapens in te leveren.
Het is nog te vroeg om te zeggen welke gevolgen de terugtrekking voor het vredesproces zullen hebben - als die er al zijn. De ontruiming betreft een eenzijdige maatregel van Israël, bedoeld om er zelf beter van te worden, ongeacht wat de Palestijnen er van denken. De bezetting vormt namelijk niet alleen een zware last voor de Palestijnen, maar ook voor de Israëliërs zelf. De terugtrekking kan echter wel een positieve stimulans geven aan de ”routekaart voor de vrede”, zoals het vredesplan voor het Midden-Oosten heet.
Sharon hamert er steeds op dat het vredesproces alleen kan worden uitgevoerd als de Palestijnse premier Mahmud Abbas de Palestijnse terreurgroepen ontbindt. Dat is iets wat hij nog niet heeft gedaan en waarschijnlijk ook niet zal doen, omdat hij de Palestijnse radicalen wil bewegen de wapens uit eigen beweging neer te leggen. Wat Sharon betreft is de volledige terugtrekking uit de Gazastrook en de vier nederzettingen in het noorden van de Westbank de eerste en laatste eenzijdige stap van Israël. Verdere terugtrekkingen kunnen alleen gebeuren in het kader van een vredesregeling, waarbij ook de Palestijnen offers moeten brengen.