Velen zijn zich daarvan bewust, ook buitenstaanders, en zij proberen het congres voor hun karretje te spannen. Zo stimuleren de omroepen de congresgangers om toch vooral tegen het zogeheten paasakkoord te stemmen. Dat zou hun mooi uitkomen, omdat met de val van het kabinet ook de door hen zo gewraakte afspraken over het mediabestel komen te vervallen.

Zo raakt alles met alles verweven. Het bontst maakte het de afgelopen dagen een links-kritische website, die zijn aanhang opriep en masse lid te worden van D66, om vervolgens in het Congres Centrum een luidkeels ”nee” te laten horen. Dat is nog eens een originele manier om een kabinet te laten vallen!

Of het echt zo ver komt, zal vandaag blijken. Duidelijk is dat D66’ers reden hebben om tegen te stemmen. Vanuit het oogpunt van een klassieke democraat van het slag van Van Mierlo, is het een flutakkoord. Terecht hebben deze democraten het gevoel dat Dittrich zich met een kluitje in het riet heeft laten sturen. Veel geld voor onderwijs, maar dat was er toch wel gekomen. En een minister van een Voorstel tot Onderzoek naar Bestuurlijke Vernieuwing, zoals de oppositie deze week schamperde. Een D66’er die zijn eigen partijgeschiedenis serieus neemt, rest maar één conclusie: stoppen met dit kabinet.

Maar een democraat die niet de eigen partijgeschiedenis centraal stelt, maar het landsbelang, zou goed tot een andere beslissing kunnen komen. Vanuit die invalshoek is er alles voor te zeggen vóór het akkoord te stemmen, om op die manier het kabinet te redden. Laat Balkenende zijn karwei afmaken.

Want het is nogal een karwei waaraan hij twee jaar geleden is begonnen. De verzorgingsstaat versoberen, de bureaucratie verminderen, de verantwoordelijkheid voor het eigen leven weer bij mensen zelf leggen. Het is een karwei waaraan de PvdA twee jaar geleden niet durfde beginnen. De vorige formatieonderhandelingen maakten duidelijk dat de sociaal-democraten niet het lef hadden door te bijten en met het oog op de langere termijn harde beleidskeuzes te maken. CDA, VVD én D66 durfden dat wél.

Het is bovendien een karwei van lange adem. De twee jaar die daaraan tot nu toe is gespendeerd, is te weinig. En één hele kabinetsperiode is eigenlijk nog niet voldoende.

In dat licht bezien is het best begrijpelijk dat de drie coalitiefracties zich deze week sterk aan elkaar vastklonken. In het debat waarin de Kamer terugblikte op het paasakkoord, richtten CDA, VVD en D66 zich eensgezind tegen „dat hele linkse blok daar.” Premier Balkenende sprak zelfs van een „prettige crisis”, omdat het effect ervan was dat de coalitie in zijn ogen hechter werd dan ooit.

En die samenbinding is niet alleen een kwestie van sfeer. Het is ook een inhoudelijke kwestie. Want het voornemen om de gekozen burgemeester alsnog te realiseren, betekent op de keper beschouwd dat deze coalitie nog een regeerperiode nodig heeft om dat plan veilig te stellen.

Daarom moet een D66’er die echt verder wil met dit beleid, vandaag voorstemmen. Daarmee heeft hij natuurlijk niet de garantie dat er straks weer een kabinet van CDA, VVD en D66 komt. Daarin spreekt de kiezer nog een flink woordje mee.

Maar de kans op voortzetting van de coalitie is wel stukken groter dan wanneer D66 vandaag tegenstemt. Als het kabinet nu valt, gaat de PvdA er wellicht met de electorale winst vandoor.

Zijn de verkiezingen pas over twee jaar, dan kunnen CDA, VVD en D66 zich in economisch gunstiger jaren herstellen en de kiezers door enkele plezierige gestes opnieuw op hun hand krijgen. Dat zou hun de gelegenheid geven nog wat langer te werken aan hun toekomstgerichte agenda. Dat zou Nederland goed doen.

Het zou ons land nog meer goed doen als Balkenende III wat meer aandacht zou geven aan een langetermijnonderwerp dat Balkenende II is vergeten: het milieu. Als er iets is dat niet alleen ons maar ook toekomstige generaties aangaat, is het de kwaliteit van onze leefomgeving. Op dat punt heeft het huidige kabinet een blinde vlek. Juist voor D66 ligt er de schone taak om dat nu of in de nabije toekomst te corrigeren.

En als die partij bovendien meer oog zou krijgen voor een gezonde gééstelijke leefomgeving, zou dat helemaal een sprong vooruit en een investering in de toekomst van de maatschappij betekenen.