Achter de schermen wordt gewerkt aan een staatsbegrafenis, weten insiders. Limousines rijden af en aan bij het ziekenhuis, waar prins Rainier van Monaco 8 maart werd opgenomen. Daarin zitten zijn dochters Caroline (1957) en Stéphanie (1965), zijn zoon Albert (1958) en andere verwanten. Hun moeder, de Amerikaanse actrice Grace Kelly, kwam in 1982 om het leven bij een auto-ongeluk.

Het vorstenhuis van Monaco houdt vast aan de mannelijke lijn. Zo moet prinses Caroline van Monaco, de oudste dochter van Rainier, haar jongere broer prins Albert laten voorgaan. Als Albert afstand doet van de troon, zoals sommigen verwachten, is zijn oudste zus prinses Caroline de eerste die in aanmerking komt om haar vader op te volgen. Er is ook al gesuggereerd dat Carolines zoon Andrea (1994) dan maar op de troon moet komen. De volgende in de lijn van troonopvolging is Stéphanie, vanwege haar roerige liefdesleven favoriet bij de boulevardpers.

Zoon Albert wordt gezien als verlegen en teruggetrokken. Zelf zei hij daarover in een zeldzaam interview, met de Franse krant Le Monde, dat dat het gevolg is van zijn situatie. „Als ik mij uitspreek tegen mijn vader, denken de mensen dat ik sta te trappelen van ongeduld om hem op te volgen. Als ik niets zeg, word ik gezien als een imbeciel.”

Toch heeft het er alles van weg dat Albert zich langzaam en gestadig voorbereidt op de troon van Monaco. Vier jaar geleden zei Rainier dat hij ervan overtuigd was dat zijn zoon alle kwaliteiten bezat om hem op te volgen. Hij voegde eraan toe dat hij ook graag een nakomeling bij Albert zag. Zoon Albert is echter tot op de dag van vandaag alleen gebleven. Bij velen deed de uitspraak van Rainier het vermoeden rijzen dat zoonlief mogelijk een homoseksuele geaardheid zou hebben. Wel is in 2002 de opvolgingswet veranderd, in die zin dat Albert ongetrouwd en zonder kinderen de troon mag bestijgen.

Monaco is een erfmonarchie die sinds 1297 wordt geregeerd door de Grimaldi’s. In dat jaar maakte Francesco Grimaldi, afkomstig van een uit Genua verdreven familie, zich door middel van een list meester van Monaco. Daarvoor was Monaco een Romeinse vesting, waar achtereenvolgens de Goten, de Lombarden en de Franken heersten. Van de negende tot de elfde eeuw vormde Monaco een basis van Saraceense piraten. In 1342 nam Karel I Grimaldi de titel Heer van Monaco aan. In 1304 streed admiraal Rainier Grimaldi onder bevel van de Franse koning aan Hollandse zijde bij de verdediging van Zierikzee tegen de door hun overwinning bij de Guldensporenslag in 1302 overmoedig geworden Vlamingen.

In 1482 stelden de Grimaldi’s zich onder bescherming van de koning van Frankrijk. In de daaropvolgende eeuwen rommelde het nogal met Monaco, totdat het tijdens de Franse Revolutie (1789) werd opgeheven. In 1814 werd Monaco heropgericht. In 1861 mocht het zich een onafhankelijke staat noemen onder bescherming van Frankrijk. De grondwet van 1911 legde de wetgevende macht bij de prins en een nationale raad met achttien leden. Overeenkomsten met Frankrijk in 1918 en 1919 regelden de incorporatie van Monaco in Frankrijk, als de regerende prins zou sterven zonder achterlating van een mannelijke troonopvolger. Een nieuwe grondwet in 1962 schafte het ”goddelijke recht van de heerser” af en regelde dat de nationale raad in het vervolg via algemeen kiesrecht werd gekozen.

In Parijs durft niemand hardop iets zeggen over mogelijke veranderingen in de betrekkingen met Monaco. Wel gaan er geruchten dat een Franse regering te zijner tijd gebruik zal maken van het ontbreken van een sterke leider in Monaco om langzaam maar zeker een einde te maken aan de soevereiniteit.

De onafhankelijkheid van het prinsdom is maar betrekkelijk. Het geeft eigen paspoorten en postzegels uit en heeft een eigen parlement, maar wie van Nice naar Monaco rijdt, merkt aan niets dat hij een ander land binnen gaat. De munteenheid was de Franse franc en is nu de euro. De prins benoemt de premier, maar moet daarbij kiezen uit drie door Parijs voorgedragen kandidaten.

Voorlopig is Monaco nog steeds wat het voor de Tweede Wereldoorlog al was: een zonnig oord voor het oude en het grote (en zwarte) geld. Rainier wist het allemaal zo te regelen dat alles wat niet door de beugel kon, binnenshuis bleef. Zijn regeringsperiode van meer dan een halve eeuw bracht stabiliteit.

Monaco is een van de vijf overgebleven landen op de lijst van ”niet meewerkende belastingparadijzen” van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD). De andere vier zijn Andorra, Liberia, Liechtenstein en de Marshall-eilanden. De EU wil dat Monaco het voorbeeld van Zwitserland volgt en zijn bankgeheim versoepelt. Frankrijk probeert Monaco te bewegen tot maatregelen tegen witwassen. In feite wordt Monaco gerund als een particulier zakenimperium.

Het sprookjesachtige imago van Monaco bestaat nog, maar is aan slijtage onderhevig. Het casino, dat 4 procent van het nationaal inkomen opbrengt, zet nog steeds de toon. De monarchie moest wel aan prestige inboeten, zeker door de schandalen rond Stéphanie. De jongste prinses heeft twee kinderen van haar voormalige bodyguard Daniël Ducruet, van wie zij in 1996 scheidde. Ze kreeg later nog een kind en had een relatie met Jean-Raymond Gottlieb. In 2003 trouwde zij met de acrobaat Adam Lopez Peres, maar dat huwelijk is nooit officieel door het vorstenhuis bevestigd.

Agenda
Koningin Beatrix woont morgen in Enschede de viering bij van het 25-jarig bestaan van de Stichting Leendert Vriel in Enschede. Leendert Vriel is een organisatie van vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg, de eerste in haar die in Nederland werd opgericht.

De president van Chili, Ricardo Lagos, brengt met zijn echtgenote, Luisa Duran de Lagos, maandag 4 april een officieel bezoek aan Nederland. ’s Ochtends wordt de president op Paleis Noordeinde ontvangen door de Koningin. In 2003 bracht koningin Beatrix een staatsbezoek aan Chili.