Binnenland

Orgelspel tijdens huiszoekingen

In Winterswijk hebben donderdag zeven personen postuum de Yad Vashem-onderscheiding gekregen, de hoogste onderscheiding die Israël kent. Eitan Margalit, ambassadeur van Israël, reikte de medailles uit aan de nabestaanden van Nederlandse onderduikfamilies.

Regioredactie
1 April 2005 09:01Gewijzigd op 14 November 2020 02:23

De onderscheiden personen zijn Johan Oosterveld, zijn echtgenote Gerritdina Oosterveld-Nijhuis, zijn moeder Hermina Oosterveld-Nieuwenhuis, Geerhard Hannink, zijn echtgenote Johanna Berendina Hannink-Eeltink, Bernard Hiddink en zijn echtgenote Willemina Aleida Hiddink-Ormel. Allen hebben zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven ingezet voor joden.

Oosterveld, die in een kleine boerderij in Usselo woonde, ving de joodse zusjes Sini en Annie de Leeuw op. Zij kwamen via Geerhard Hannink bij de Oostervelds. Aanvankelijk zouden zij maar één tot twee weken blijven. Het werden twee jaar en zeven maanden.

Ook de Hanninks, die eveneens in Usselo woonden, hebben zich volop ingezet voor de joden. Hun kinderen zaten eveneens in het verzet. De Hanninks namen joodse en niet-joodse onderduikers voor korte of langere tijd op, tot voor hen een vast onderduikadres was gevonden. Ze zorgden voor bonkaarten en vaak ook voor valse papieren. In 1944 werd het huis gevorderd.

Het echtpaar Hiddink woonde met hun drie kinderen Arend Jan, Hendrik en Drika in Aalten. Hun grote boerderij lag aan de rand van het dorp in de buurtschap Dale. De Hiddinks stonden bekend als rustige, evenwichtige mensen van weinig woorden, maar met een grote daadkracht. Zij verborgen de joodse familie Van Gelder uit Aalten. „Ze waren ervan overtuigd dat het hun plicht was. Angst kenden zij niet. Als diepgelovige christenen vertrouwden zij op God”, aldus een woordvoerder van de Israëlische ambassade.

In oktober 1942 kwamen Julius van Gelder, zijn vrouw Froukje van Gelder-van Gelderen en hun negenjarig zoontje David bij de Hiddinks. Hun vijfjarig zoontje Sallo was ondergedoken bij de familie Te Lindert. In het najaar 1944 kwam ook Sallo bij de Hiddinks.

De familie Van Gelder kreeg een kamer en een opkamertje in de boerderij. Onder de vloer van het opkamertje hadden de Hiddinks een schuilplaats gemaakt waar de onderduikers bij gevaar zich konden verschuilen. De schuilplaats was afgesloten met een luik waarover een kokosmat lag. Vanuit de schuilplaats kon het luik worden gesloten en de kokosmat eroverheen getrokken.

Eenmaal ontstond er groot gevaar. Bij een huiszoeking stonden enkele Duitsers boven op het luik. Als door een wonder keken zij niet onder de kokosmat. Diverse malen zijn er huiszoekingen geweest. Tijdens die huiszoekingen speelde Drika psalmen op het huisorgel.

Niemand in de omgeving wist van de onderduikers, behalve de dokter en de predikant. De dominee kwam regelmatig op huisbezoek en ging de familie dan voor in gebed. De Van Gelders hoorden hem dan de zegen vragen „voor allen die zich onder dit dak bevinden.”

Waarschijnlijk vermoedde buurman Gerrit te Paske iets. Eenmaal per week legde hij drie verse eieren in een oude pet op de vensterbank voor het raam van de Van Gelders. De Hiddinks wisten daar niets van. Vanaf het moment dat ook Sallo er was, lagen er vier eieren in de pet. Waarschijnlijk heeft ook meester Weenink wel iets vermoed. De kinderen Hiddink haalden en brachten regelmatig schoolwerk bij hem. Dit schoolwerk was voor en van David van Gelder, die zo zijn school kon volgen. Na de bevrijding bleek David geen leerachterstand te hebben en kon hij zo doorstromen.

Grote droefheid en ook spanning ontstond toen mevrouw Hiddink in februari 1944 overleed. Zeer veel familieleden en kennissen kwamen op condoleancebezoek en naar de begrafenis. Voor alle zekerheid werden de Van Gelders tijdelijk naar een ander onderduikadres gebracht. Toen na een week de drukte achter de rug was, haalde Hiddink hen weer terug. Allen beleefden de bevrijding op 31 maart 1945.

Hun namen worden gebeiteld in de Eremuur van Yad Vashem in Jeruzalem.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer