Buitenland

In memoriam: Aleksandr Lebed (1950-02)

Aleksandr Lebed, een no-nonsensegeneraal die een geduchte rivaal werd van de Russische president Boris Jeltsin en die een eind wist te maken aan de eerste oorlog in Tsjetsjenië, is zondag op 52-jarige leeftijd omgekomen bij een helikopterongeluk.

AP
29 April 2002 11:13Gewijzigd op 13 November 2020 23:33
MOSKOU - Aleksandr Lebed is zondag omgekomen bij een helikopterongeluk. - Foto EPA
MOSKOU - Aleksandr Lebed is zondag omgekomen bij een helikopterongeluk. - Foto EPA

Lebed was gouverneur van de enorme Siberische regio Krasnojarsk en gold als een van de machtigste regionale leiders. Maar zijn populariteit ging de grenzen van het leger en de regio’s ver te buiten. Zijn eerlijkheid, vaderlandsliefde en bereidheid het Russische establishment de oren te wassen maakten hem de held van miljoenen gewone Russen.

Lebed werd op 20 april 1950 geboren in de zuidelijke arbeidersstad Novotsjerkassk. In 1962 zag hij daar militairen op stakende arbeiders schieten. Zijn vader was in de kampen van Stalin terechtgekomen omdat hij te laat op zijn werk was verschenen en vocht later tijdens de Tweede Wereldoorlog in een strafbataljon.

Lebed ging in 1969 naar de parachutistenacademie en doorliep na zijn eindexamen snel de militaire rangen. In de oorlog in Afghanistan van 1981-82 was hij bataljonscommandant en werd hij onderscheiden met de hoogste eer. In 1988 kreeg hij het commando over de elitedivisie van de para’s in Toela. In 1990 werd hij tot generaal-majoor bevorderd. Toen behoudende krachten in augustus 1991 een staatsgreep pleegden tegen Sovjet-president Michail Gorbatsjov gaven zij Lebeds troepen opdracht het kantoor van Boris Jeltsin, die kort daarvoor tot president van de Russische Federatie was gekozen, te omsingelen. Lebed weigerde.

De hervormers die Lebed na het mislukken van de coup met loftuitingen overlaadden, kregen een koude douche toen de generaal verklaarde dat de democratie hem gestolen kon worden, maar dat hij alleen niet op Russen had willen schieten.

In 1992 werd Lebed aan het hoofd gesteld van de Russische strijdkrachten in Transdnjestrië, dat door voorvechters van de Slavische meerderheid daar was afgescheiden van Moldavië. Hij dwong groot respect af door een eind te maken aan de strijd tussen de Moldavische regering en de separatisten en werd de lieveling van de hardliners en het leger.

In 1995 moest Lebed na een ruzie met de minister van Defensie het leger na 25 jaar vaarwel zeggen. Hij ging de politiek in en werd in december van dat jaar in de Staatsdoema, Ruslands Tweede Kamer, gekozen. Op basis van zijn contacten en ervaringen bij het vredesproces richtte hij later een niet-gouvernementele organisatie op onder de naam Missie voor Vredesbehoud in de Noordelijke Kaukasus. Deze heeft door onderhandelingen tientallen militairen en niet-militairen vrij gekregen die in de Kaukasus gevangengenomen of ontvoerd waren.

Lebed laat een vrouw, drie kinderen en vijf kleinkinderen achter. Zijn broer Aleksej Lebed is gouverneur van de republiek Chakassië in Zuid-Siberië.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer