Pionierswerk in de agglomeratie van Nantes
Geen publieke vijandigheid, maar wel innerlijke verharding tegenover het Evangelie. Zo typeert ds. Malcom Ball uit Nantes de houding van de Fransen tegenover de christelijke kerk. Ds. Ball is predikant van een kleine Eglise Reformée Evangelique, die slechts uit twintig leden bestaat. Een gemeente in de diaspora.
Ds. Ball is afkomstig uit Noord-Ierland en kreeg zijn theologische opleiding aan het seminarie van de Reformed Presbyterian Church in Belfast. Hij voelde zich geroepen om in Frankrijk een gemeente te beginnen en deed pionierswerk in de agglomeratie van Nantes, een stad van ruim 500.000 inwoners. De calvinistische gemeente heeft een bijbelstudiegroep, een kinderclub en een telefonische evangelisatiedienst. Verder belegt ze conferenties en muzikale bijeenkomsten om het Evangelie bekend te maken.
De predikant noemt Frankrijk „een erg moeilijk land” als het gaat om de verkondiging van het Evangelie. „Frankrijk heeft een lange historische traditie die tegen de kerk gericht is. Dat stempelt het land. Zelfs christenen vinden het moeilijk om zich blijvend aan de kerk te binden en de zondagse diensten te bezoeken. Het dagelijkse leven maakt het hun niet gemakkelijk. Veel christenen werken in het weekend en bezoeken om die reden niet de eredienst.”
De doorsnee Fransman is niet gewend om een orthodoxe protestant te ontmoeten. „Protestanten zijn wel geaccepteerd als verschijnsel, maar de algemene houding is dat alles wat niet rooms-katholiek is toch gewantrouwd wordt als een sekte. Men heeft vaak karikaturen van behoudende christenen. De opstelling van Bush ten opzichte van Irak heeft in Frankrijk veel kwaad bloed gezet. De reactie is: Zie je wel hoe bijbelgetrouwe of fundamentalistische christenen denken? Vooral de media zijn erg vijandig ten opzichte van behoudende evangelicalen. Zij richten zich vooral op de extreme kanten van deze mensen.”
De kerk van ds. Ball wil voluit calvinistisch zijn. Zij onderschrijft de Westminster belijdenisgeschriften en de Geloofsbelijdenis van La Rochelle van 1559, die met medewerking van Calvijn totstandgekomen is. „De meerderheid van de Franse reformatorische kerken is slechts in naam reformatorisch. Zij die zich evangelisch noemen, laten in de praktijk zien dat zij de nadruk leggen op de menselijke wilsbeslissing. Wie werkelijk orthodox-protestants is, moet hier tegen verschillende stromingen inroeien. Als protestant tegen de rooms-katholieken, als calvinist tegen veel evangelische arminianen en als aanhanger van de kinderdoop tegen de baptisten met hun volwassendoop.”
De gemeente van ds. Ball, die in 1988 uit het niets is ontstaan, kampt met een lichte daling van leden. Waren er op het hoogtepunt zo’n 40 leden, nu schommelt dat aantal tussen 20 en de 25. „We kennen ups en downs, maar een trouwe groep van 25 leden in een land als Frankrijk kan een gemeente zijn waar iets van uitgaat. Er zijn dagen dat ik me ontmoedigd voel, maar geestelijk houd ik moed omdat ik calvinist ben. Het is Gods werk. Hij houdt de kerk in stand. Het is heel gemakkelijk om een gemeente te krijgen die bestaat uit kunstmatige bekeringen. Deze ontstaan door te zeggen dat God je liefheeft en dat je Jezus moet volgen. Een calvinistische benadering van geloof en bekering is in Frankrijk geheel onbekend. Ik geloof dat er niet zozeer vijandigheid is, maar veeleer dat onbegrip en onverschilligheid een rol spelen.”
De gemiddelde Fransman beschouwt zichzelf als een rooms-katholiek christen, ook al heeft hij niets meer met de kerk. „Het rooms-katholicisme is onderdeel van hun cultuur geworden. De nationale godsdienst van Frankrijk is de publieke ontkenning van de godsdienst, vermengd met humanisme en een lange rooms-katholieke cultuur. Het humanisme is de meest invloedrijke kracht, met name in het maatschappelijke leven en op de publieke scholen.”
Ds. Ball gaat door met zaaien, zegt hij. „Gewoon doorgaan, elke dag opnieuw. Omdat we een calvinistische kerk zijn, gebruiken we traditionele methodes, zoals lectuurverspreiding en huis-aan-huisevangelisatie. Het is mijn wens dat onze gemeente sterker mag worden en dat er misschien ooit nog een tweede gemeente komt in de agglomeratie van Nantes. Ons land heeft predikanten nodig die de bijbelse en calvinistische leer uitdragen op een heldere en warme manier. Ik verlang naar een machtige werking van Gods Geest, zodat de kerk in Frankrijk werkelijk sterk wordt. Kortom, we hebben een réveil nodig.
Ik bid dat het Colloque de motor wordt van deze vernieuwing en dat dit een plaats wordt waar gereformeerden elkaar vinden en bemoedigen om het bijbelse geluid uit te dragen.”