„Dit bedrijf beschouw ik als mijn gezin”, zegt H. W. Frankes, algemeen directeur van sociale werkplaats SWA in Alphen aan den Rijn. „Er werken hier 600 mensen. Ik ken ze allemaal.”

Voor zijn 600 arbeidskrachten heeft Frankes in totaal 18.000 vierkante meter beschikbaar. Met het oog op hun veiligheid is dat niet veel, vindt hij. „In alle sociale werkplaatsen is de bezettingsgraad hoog tot zeer hoog. Eigenlijk is het dan onvermijdelijk dat er door onoplettendheid of domme pech wel eens iets gebeurt.”

Het afgelopen jaar bezocht de inspectie 86 sociale werkplaatsen. De controles resulteerden in een alarmerend rapport. Bij 31 van de 86 gecontroleerde sociale werkplaatsen waren de misstanden zo groot dat de Arbeidsinspectie het werk heeft stilgelegd. Voor voorzitter P. Biesheuvel van brancheorganisatie Cedris was het maandagavond aanleiding het boetekleed aan te trekken. Voor het oog van de camera’s beloofde hij beterschap.

Ook bij SWA kwam de inspectie langs. Het bezoek resulteerde in een berisping, een van de 116 formele waarschuwingen die de inspectie de deur uit stuurde.

Frankes zit op het puntje van zijn stoel om de berisping in een context te plaatsen. „In een van onze panden stond een machine die we vroeger gebruikten voor de metaalbewerking. Het ding was al jaren afgekoppeld, niet aangesloten en niet in gebruik. Bij zo’n machine hoort een veiligheidsblok, dat voorkomt dat je er je hand onder kunt steken. Dat blok was eruit, want de machine werkte niet meer. Voor de Arbeidsinspectie is zoiets voldoende aanleiding een bedrijf te berispen. Ook al verklaar je dat je ’m de volgende dag afvoert, je bent erbij.”

Enkele dagen na het inspectiebezoek ontving Frankes een boete. „Het was 3000 euro, maar ik heb bezwaar gemaakt.” Met succes, bleek enkele weken later: de inspectie trok de berisping in.

Of Frankes het rapport wil relativeren? „Zeker niet”, benadrukt hij. „De protocollen van de Arbeidsinspectie zijn scherp. Dat is een goede zaak. Wel pleit ik ervoor dat de inspectie zich focust op de kern. In 31 bedrijven is het werk gedwongen stilgelegd. Dan is er wat loos met je veiligheidsbeleid en dat moet worden aangepakt.”

Dat zijn bedrijf ervan afkwam met een berisping die later werd ingetrokken, komt volgens Frankes doordat het veiligheidsbeleid van SWA wel op orde is. „We hebben hier een fulltime Arbo-coördinator die jaarlijks alle machines keurt. Hij ziet erop toe dat dit bedrijf volledig is ingericht op de vermogens van onze mensen.”

Met nadruk: „Een grote sociale werkplaats als deze is een complete fabriek. Jaarlijks ontwerpen en produceren wij 40.000 draaibare standaarden waar de kiosk zijn ansichtkaarten in aanbiedt. We maken elk jaar 500.000 plafondlampen. De scheepsdieselmotoren die we hier in elkaar zetten, exporteren we over de hele wereld.”

In dat licht zijn de twaalf ongevallen in de gehele sector die de inspectie over de eerste helft van 2003 rapporteerde, niet alarmerend, zegt Frankes. „In 2002 waren het er 57, in 2001 62. En dan praten we wel over 90.000 mensen die in relatief kleine ruimtes aan de slag zijn.”