Weggeefwinkel moet kraakpand uit
In een kraakpand aan het Utrechtse Vredenburg is sinds 8 november 2003 een weggeefwinkel gevestigd. Vrijdag staan de krakers voor de rechter omdat ze het gebouw niet willen verlaten.
Achter in de zaak houdt Hans de wacht. De 49-jarige Utrechter werkt als vrijwilliger bij de weggeefwinkel. Een baan heeft Hans niet meer sinds hij is afgekeurd. Op dinsdagmiddag, donderdagavond en zaterdagmiddag -de openingstijden- is hij in de winkel te vinden.
De rommelig ingerichte winkel is bepaald niet verveloos. Groen, oranje, blauw en andere felle kleuren wisselen elkaar af op muren en plafond. Kasten met afgetrapte schoenen, stoffige boeken en computers uit het begin van het digitale tijdperk vullen de linkerkant van de zaak. Rechts is kleding te vinden.
Een oudere vrouw scharrelt tussen de rekken met kleren. Ze komt hier wekelijks „Ik heb pas nog een leuk roze jasje meegenomen en een paar rokken. Ik leef van de AOW. Dat is geen vetpot”, verzucht ze.
In een hoekje van de winkel is op 2 meter hoogte een waslijndraad gespannen. Aan het touw hangt een groezelig geel gordijn dat minstens een halve meter te lang is. Een roze papiertje wijst de weg naar de paskamer. Een grote stapel dozen achter het gordijn maakt passen in de ruimte van 40 bij 90 centimeter moeilijk.
Dagelijks brengen mensen hier hun overtollige spullen. „Het is een komen en gaan. Als we nieuw materiaal hebben, zie je hier ook vaak handelaren komen. Dan kijken we altijd uit”, zegt Hans. Meenemen van spullen is prima, maar niet tassen vol met dezelfde artikelen. „We kijken of iemand het nodig heeft. Anderen willen ook wat.”
Daklozen, ex-gedetineerden, prostituees en andere Utrechters bezoeken de winkel, die ook een sociale rol lijkt te vervullen. Blowen en roken is verboden. „Wij moeten het goede voorbeeld geven”, zegt Hans. Daar let hij ook op bij het selecteren van vrijwilligers. Een van hen, die meende dat hij een kloon van Hitler was, is de toegang tot de winkel pas ontzegd. „Veel mensen waren bang voor hem.”
Veel studenten vinden de weggeefwinkel volgens Hans „een leuk en inspirerend initiatief en komen langs voor interviews of om spullen mee te nemen.” Twee meiden stappen de winkel in. Ze zijn op zoek naar een stoeltje. Het is er helaas niet. „Kom volgende week maar terug”, zegt de vrijwilliger. „Als de boel dan niet is dichtgespijkerd”, voegt hij eraan toe.
Vanwege het bijzondere karakter van de weggeefwinkel wil kraker Rogier het pand graag behouden. „Dit is uniek”, zegt hij. Op de vraag of wat hij doet strafbaar is, antwoordt hij verbaasd: „Dit is volstrekt niet illegaal. Kraken mag in Nederland. Utrecht heeft een wachtlijst van 13,5 jaar voor woningen. Dit pand blijft natuurlijk eigendom van de eigenaar, maar volgens het beschikkingsrecht is kraken mogelijk.”
Een nieuwe eigenaar heeft het gebouw onlangs overgenomen. Hij wil het echter niet accepteren zolang de krakers er in zitten. Deze zijn niet van plan zonder slag of stoot hun dierbare huisvesting prijs te geven. „Als de eigenaar kan aantonen dat hij dit pand ook daadwerkelijk gaat gebruiken, zullen we vertrekken, maar kan hij dat niet, dan blijven wij het gebruiken”, zegt de 27-jarige Rogier strijdlustig.