Dat bleek woensdag tijdens een debat in de Kamer over het wetsvoorstel. Verdonk antwoordt pas volgende week. De bewindsvrouw wil dat migranten eerst een basiskennis van de Nederlandse taal en de samenleving aantonen voordat zij naar Nederland afreizen. Verdonk wil de toets deze zomer invoeren.

Op zich zijn de fracties, op GroenLinks na, het eens met de maatregel. Het doel is dat migranten beter voorbereid naar Nederland komen. De fracties twijfelen echter aan de praktische uitwerking. Zo is er kritiek geuit op het niveau van de toets en op de computertechniek om de toets af te nemen.

PvdA, CDA en de SP pleiten voor een onafhankelijk onderzoek van het hele systeem voorafgaand aan de invoering ervan. Ook willen ze dat het systeem daarna snel geëvalueerd wordt om snel te kunnen ingrijpen als het misgaat. Het CDA pleit verder voor een klachtencommissie, waar mensen terecht kunnen als zij buiten hun schuld het examen niet kunnen halen.

Kandidaten moeten op de Nederlandse ambassade in hun land inbellen op een computer met spraakherkenning om het examen te doen. Deskundigen denken dat de technologie van de automatische spraakherkenning, die bij de mondelinge taaltoets gebruikt wordt, nog onvoldoende is ontwikkeld.

De hoogleraren C. Groenendijk (rechtssociologie) en dr. L. Boves (taal- en spraaktechnologie) van de Radboud Universiteit Nijmegen vinden het zeer waarschijnlijk dat de spraakherkenner fouten zal maken. Vooral de herkenning van het Nederlands met buitenlandse accenten vormt een probleem. Ook bestaat het risico dat de herkenner antwoorden verkeerd verstaat, als de kandidaten bijgeluiden als ’ehm’ maken of een spraakgebrek hebben.

Een woordvoerster van Verdonk verwierp woensdag de kritiek. Uit een nog lopend onderzoek van het ministerie, waarbij ook wetenschappers zijn betrokken, blijkt volgens haar nog steeds dat het een betrouwbaar systeem is.