Volgens de premier zal binnen het verband van de Europese Unie worden gekeken naar steun aan de Palestijnen. Daarbij denkt de regering onder meer aan de wederopbouw van de deels door Nederland gefinancierde haven in de Gazastrook. Die werd kort na het begin van de tweede intifada verwoest door het Israëlische leger. De bouwwerkzaamheden verkeerden toen nog in een beginstadium.

Abbas wil vooral dat er sneller en meer nederzettingen worden ontruimd. „Vanuit hun positie begrijp ik dat”, aldus Balkenende. Israël wil in de zomer gaan beginnen met de ontruiming van de Gazastrook. Daarnaast zijn er nog ongeveer 240.000 kolonisten op de Westelijke Jordaanoever en circa 200.000 in Arabisch Oost-Jeruzalem.

De minister-president uitte verder zijn zorgen over radicale Palestijnse groepen, zoals Hamas, die het bestaansrecht van Israël niet erkennen. Volgens Balkenende is deze positie „op de lange termijn niet houdbaar.”

Hamas wil in de zomer aan de parlementsverkiezingen deelnemen. Bij recente gemeenteraadsverkiezingen versloeg Hamas de Fatah-partij van Abbas ruimschoots.

Balkenende sprak met Abbas in zijn hoofdkwartier in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever. Voorafgaand aan het overleg werd namens de premier een krans gelegd bij het graf van Yasser Arafat, die in november overleed. Na het treffen met Abbas volgde nog een korte ontmoeting met premier Qurei.

Aan het eind van de middag voerde Balkenende overleg met de Israëlische premier Sharon. Die verklaarde tot „heel veel bereid” te zijn, maar dan moeten de Palestijnse aanslagen stoppen en de veiligheid van Israël worden gegarandeerd, aldus Balkenende.

De premier zei het gevoel te hebben dat zowel Abbas als Sharon het vredesproces vooruit wil krijgen, al weet hij ook dat het een weerbarstig proces is. Sharon zegt bepaalde stappen te doen, maar wil eerst veiligheid voordat hij verdergaat, terwijl Abbas zegt dat het niet snel genoeg gaat, aldus Balkenende. „Dat is een klem waar je steeds in zit.” Hij zei desondanks „zeer tevreden” terug te kijken op de ontmoetingen.

Premier Balkenende verblijft vier dagen in Israël en de Palestijnse gebieden. Hij zou dinsdag naar Yad Vashem in Jeruzalem gaan, samen met andere regeringsleiders en staatshoofden. In het centrum worden de slachtoffers van de holocaust herdacht.

De chef van de Israëlische militaire veiligheidsdienst, generaal Aharon Zeevi-Farkash, zei maandag dat Abbas zijn belofte houdt om extremistische groeperingen in de Palestijnse gebieden aan te pakken om aanslagen op Israëlische doelen te voorkomen.

„Abbas heeft verscheidene verdachten op laten pakken van de aanslag in Tel Aviv en de Palestijnse veiligheidsdiensten zijn de afgelopen maanden zeker 150 maal in actie gekomen tegen extremistische organisaties en personen”, aldus Zeevi-Farkash tegenover de Arabischtalige website Ynet, die verbonden is aan de krant Yediot Ahronot.

Volgens de inlichtingenbaas is ook de toon veranderd waarmee aanslagen in de Palestijnse media worden besproken. „Zelfmoordaanslagen heten niet langer ”opofferingsdaden” maar ”terroristische acties”.”

Uit een opiniepeiling onder Palestijnen blijkt dat de steun voor aanslagen op Israëlische burgerdoelen de afgelopen maanden sterk is gedaald. Zes maanden geleden was 77 van de Palestijnen nog voorstander van zelfmoordaanslagen, volgens een recente peiling is die steun gedaald naar 29 procent.