Volgens de SIOD worden er in landen in West-Afrika duizenden mensen geronseld om in Nederland aan het werk te gaan. Eenmaal hier verdienen ze vaak niet meer dan enkele euro’s per uur en moeten ze criminelen voor allerlei diensten betalen. „Ze moeten onder meer voor hun slaapplaats en identiteitspapieren betalen”, aldus Laagland zaterdag in het RTL Nieuws. „Hier is sprake van moderne slavernij.”

Het aanpakken van illegale arbeid is een van de speerpunten van de Arbeidsinspectie en de SIOD, die onder het ministerie van Sociale Zaken vallen. Volgens een woordvoerster van het ministerie blijkt uit ruwe schattingen dat circa 10 procent van de buitenlanders die in Nederland zonder de nodige vergunningen aan het werk zijn, via de ronselpraktijken van de West-Afrikaanse bendes aan werk komt.

De locaties waarin de Afrikanen worden ondergebracht, zijn vaak bijzonder slecht. „In heel extreme gevallen kunnen ze alleen een stoel huren voor 150 euro per maand”, aldus de SIOD. „Zo iemand heeft zijn hele leven verzameld rondom die stoel.”

Uit zes onderzoeken van de opsporingsdienst blijkt dat bendes uit Nigeria en Ghana vele miljoenen verdienen aan de uitbuiting van de illegalen. De criminelen houden tweederde van het inkomen van de illegaal voor zichzelf, waardoor deze persoon in veel gevallen niet meer dan 2 euro per uur verdient voor ongeschoold werk in slachterijen, de schoonmaakbranche en de tuinbouw.

Volgens de SIOD zijn de werkomstandigheden vaak erg slecht. Zo zijn er voorbeelden bekend van fabrieken waar de productieband sneller is gezet, het enorm heet is en de geluidsnormen worden overschreden.

De dienst stelt dat het moeilijk is om de uitbuiters aan te pakken omdat die, zodra ze lucht krijgen van een onderzoek, de benen nemen om daarna hun praktijken weer voort te zetten. Daarom heeft de SIOD de werkwijze in de laatste twee opsporingsonderzoeken aangepast, waardoor toch ook deze mensen opgepakt konden worden. In de zes onderzochte zaken zijn volgens de woordvoerster van het ministerie in totaal negen hoofdverdachten opgepakt, van wie twee bendeleden en zeven werkgevers.

Om het probleem in de toekomst beter aan te pakken, wil de opsporingsdienst binnenkort een aantal voorstellen doen. Volgens de woordvoerster ligt het voor de hand dat ook in internationaal verband naar oplossingen wordt gezocht. „De West-Afrikaanse bendes bestaan veelal uit mensen die zelf heel veel rondtrekken door Europa en telkens ook maar twee tot drie maanden in Nederland verblijven om hun zaken hier te regelen.”

Het kamerlid Vos (GroenLinks) wil morgen de ministers van Justitie en Vreemdelingenzaken naar de Kamer roepen om hen aan de tand te voelen over de moderne slavernij. De woordvoerster van de SIOD stelde dat dit kabinet juist bezig illegale arbeid harder aan te pakken. Er is een lik-op-stukbeleid ingezet met hogere boetes en meer opsporingscapaciteit.

Zo wees de zegsvrouw erop dat in de zes zaken rond de West-Afrikaanse bendes alle werkgevers die gebruikmaakten van de illegale arbeid worden aangepakt en beboet. Deze zaken speelden wel allemaal voor 1 januari 2005, waardoor de werkgevers nog een boete kregen van circa 900 euro per illegale werknemer. Met ingang van dit jaar is deze boete verhoogd naar 8000 euro per arbeidskracht.