Nieuwe verdachten bij VN-tribunaal
De afgelopen weken zijn verscheidene mensen uit de Balkan in Den Haag gearriveerd die het Joegoslavië- tribunaal van misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden beschuldigt. Ze kwamen allemaal vrijwillig, zij het aangemoedigd door de autoriteiten thuis.
Een van de interessantste nieuwkomers is de voormalige uitsmijter en guerrillachef Ramush Haradinaj. Hij is een etnische Albanees die een van de sleutelfiguren is geweest bij de etnische zuiveringen tegen Serviërs in Kosovo in 1998 en 1999. Hij verschijnt maandagochtend al om acht uur voor de Maltese magistraat Agius.
Afgelopen week ging hoofdaanklaagster Carla Del Ponte naar Sarajevo om daar de opening van een nieuwe rechtbankkamer voor oorlogsmisdaden bij te wonen. Die moet het tribunaal in Den Haag gaan ontlasten en er voorts toe bijdragen dat het elf jaar oude internationale tribunaal in 2010 zijn deuren kan sluiten. Geldschieters van het hof vinden het dan mooi geweest.
Voor een ”happy end” van het Joegoslavië-tribunaal moet er echter nog veel gebeuren. Het historische proces tegen de voormalige Joegoslavische leider Slobodan Milosevic verloopt tergend traag en aanklagers noch Milosevic’ verdediging blijken over veel doelmatigheid en overtuigingskracht te beschikken.
De Serviërs uit Bosnië en Servië-Montenegro hebben sinds eind januari vier generaals (Lazarevic, Gvero, Miletic en Perisic) en een ex-minister (Stanisic) naar Den Haag gestuurd, maar de echte hoofdverdachten (Radovan Karadzic en Ratko Mladic) van aanklager Carla Del Ponte blijven spoorloos. Zij heeft bezworen dat het tribunaal niet sluit voordat zij zijn berecht.
De voormalige Bosnisch-Servische minister Mico Stanisic kwam gisteren aan in het detentiecentrum van het tribunaal. Hij is aangeklaagd wegens misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden. De 50-jarige Stanisic was van april 1992 tot januari 1993 minister van Binnenlandse Zaken.
De Bosnische Serviërs en Servië leverden de afgelopen weken een serie beklaagden voor het tribunaal dat Belgrado geregeld van gebrek aan medewerking beticht. Vier etnisch Servische generaals zijn sinds eind januari vrijwillig naar Den Haag gekomen om zich voor het Joegoslavië-tribunaal te verantwoorden.
Stanisic is de vijfde Serviër of Bosnische Serviër die zich bij het tribunaal gaat melden sinds de Servische regering zich eind januari is gaan inspannen om verdachten over te halen zich vrijwillig bij het VN-hof te melden.
Volgens de aanklacht heeft Stanisic zich schuldig gemaakt aan vervolging, uitroeiing, moord, martelingen en onmenselijk handelen. De misdaden hadden volgens de aanklagers plaats in de periode tussen 1 april en 31 december 1992 in heel Bosnië.
Hij zou persoonlijk zijn handen misschien niet vuil hebben gemaakt maar gaf anderen daartoe de opdracht, menen de aanklagers. Ze houden hem als minister verantwoordelijk voor de misdaden die door de eenheden of instellingen onder hem zijn gepleegd in het kader van een groot crimineel plan om Bosnië systematisch etnisch te zuiveren.
In hun aanklacht strooien de aanklagers met tal van namen van andere deelnemers in het criminele plan onder wie die van Radovan Karadzic en Ratko Mladic. Stanisic’ naam wordt daarnaast in de aanklacht onder meer in verband gebracht met de beruchte kampen Omarska, Trnopolje en Keraterm en tal van massa-executies op andere plaatsen.
Del Ponte aast verder op de Kroatische held uit de afscheidingsoorlog, generaal Ante Gotovina. Hij is in 2001 ondergedoken en volgens Del Ponte weet Zagreb precies waar hij uithangt.
Maar de Kroatische premier Ivo Sanader zei gisteren dat Gotovina zich vermoedelijk buiten Kroatië schuilhoudt. Kroatië wil nog deze maand beginnen met toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie. Die heeft echter als voorwaarde gesteld dat Zagreb Gotovina uitlevert aan het VN-hof.
Sanader verzekerde de EU-landen tijdens een persconferentie met zijn Slowaakse ambtsgenoot Mikulas Dzurinda dat zij regering alles op alles zet om Gotovina voor het tribunaal te krijgen. Hij zei dat Kroatië zijn kansen op toetreding niet in de waagschaal zal stellen ten gunste van één persoon.
Veel Kroaten beschouwen de 48-jarige oud-generaal als een held. De VN willen hem berechten voor oorlogsmisdaden, waaronder de moord op 150 etnische Serviërs in het eindstadium van de Kroatische onafhankelijkheidsoorlog (1991-1995).