Controle op terrorismelijst is er amper, zegt toezichthouder AP
Er is feitelijk geen toezicht op de terrorisme- en extremismelijst waarop mensen geplaatst kunnen worden als ze bijvoorbeeld in beeld komen bij een onderzoek naar terrorisme. Dat laat voorzitter Aleid Wolfsen van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) weten in reactie op een kritisch rapport van Nationale ombudsman Reinier van Zutphen. Die stelt dat er onvoldoende toezicht is op een zogenoemde cter-registratie (contraterrorisme, extremisme en radicalisering) en de rechten van burgers kunnen ondersneeuwen.
„Wat de ombudsman constateert, constateert hij terecht”, aldus de AP-voorzitter. „Hij legt de vinger op de zere plek”. Het toezicht is op papier weliswaar „keurig geregeld”, maar in de praktijk is dat er volgens Wolfsen niet of nauwelijks. Daardoor is niet bekend of alles wel goed gaat bij de cter-registraties en of er geen fouten worden gemaakt.
Bij de AP kunnen mensen terecht als ze denken op de lijst te staan. De toezichthouder mag dan in de gegevens van de autoriteiten kijken. Door te weinig middelen wordt nu alleen reactief toezicht gehouden en niet actief. Dat wil zeggen dat als een klacht binnenkomt, daarnaar gekeken wordt, maar er verder geen periodieke controle van de cter-registraties plaatsvindt. En in al die jaren heeft AP tot nu toe maar één klacht gehad van iemand die mogelijk op de terrorisme- en extremismelijst stond.
„De ombudsman stelt actiever toezicht voor”, legt Wolfsen uit. De voorzitter is het hartgrondig daarmee eens. „Met een zekere regelmaat” moet de toezichthouder wat hem betreft helemaal door de cter-registraties heengaan om eventuele onrechtmatigheden te ontdekken. „Daar gaat ook een afschrikwekkende werking vanuit”, zegt Wolfsen, omdat dan de politie er bewust van is dat er toezicht wordt gehouden.
Volgens de ombudsman weten maar weinig mensen dat ze bij de AP hiervoor kunnen aankloppen. Wolfsen beaamt dat. „We moeten veel actiever voorlichting geven”, zegt hij daarover. Ook daarvoor is onvoldoende geld beschikbaar. Wolfsen wijst erop dat de parlementaire-enquêtecommissie die het fraudebeleid van de overheid onderzocht ook meer geld heeft geadviseerd voor de AP. Om goed toezicht te houden op politie en justitie moet volgens Wolfsen daarvoor structureel zo’n 3 miljoen euro erbij.