Van de in totaal 389 kandidaten slaagden er tijdens de eerste ronde 31 in meer dan 50 procent van de stemmen te veroveren en zo een zetel in de Dsjogorku Kenesj -het Kirgizische parlement- te veroveren. In de overige 44 kiesdistricten zal zondag de beslissing vallen.

Van de 31 nieuwgekozen parlementariërs behoren er negen tot de regeringsgezinde partij Alga (Voorwaarts) Kirgizië. Zes anderen waren tot voor hun verkiezing als hoge ambtenaren werkzaam voor de regering. Slechts een van de 31, Azimbek Beknazarov, is een vertegenwoordiger van de oppositie in de voormalige Sovjetrepubliek.

De overige vijftien leden van de nieuwe Dsjogorku Kenesj zijn voornamelijk zakenlieden. Deze mensen -wier getal waarschijnlijk flink zal worden uitgebreid- zitten niet zozeer in het parlement vanwege hun politieke opvattingen, maar vooral om hun economische belangen te behartigen. De parlementaire onschendbaarheid speelt daarbij een belangrijke rol. Een van deze ’onafhankelijken’ is Aidar Akajev, de 29-jarige zoon van president Askar Akajev, die sinds 1990 de scepter over het land zwaait.

Ook dochter Bermet Akajev (32), een van de drijvende krachten achter Alga Kirgizië, staat met één been in het parlement. In de eerste ronde sleepte zij in haar kiesdistrict weliswaar met afstand de meeste stemmen in de wacht, maar ze bleef net onder de 50 procent steken. Naast zijn twee kinderen, dingen ook nog eens twee schoonzussen van Akajev mee naar een parlementszetel.

President Akajev, van wiens reputatie als meest democratisch gezinde president in de regio niet veel meer over is, heeft er alle belang bij om zo veel mogelijk ’getrouwen’ in het parlement te krijgen. Op 30 oktober vinden er presidentsverkiezingen plaats, waarvoor Akajev, die aan zijn tweede termijn bezig is, zich volgens de grondwet niet opnieuw verkiesbaar mag stellen. Om „het werk” -lees: private economische belangen- van zijn familie veilig te stellen, is het belangrijk dat de huidige president ook na 30 oktober een stevige vinger in de politieke pap houdt.

Of Akajev na 30 oktober daadwerkelijk zal zijn vertrokken is overigens nog maar de vraag. Hoewel de president na de eerste ronde opnieuw uitdrukkelijk verklaarde niet aan de grondwet te gaan sleutelen om een nieuwe ambtstermijn mogelijk te maken, laat hij in zijn 5 miljoen zielen tellende land wel handtekeningen verzamelen, om via een referendum een derde termijn af te dwingen.

Dat de oppositiepartijen in Kirgizië schoon genoeg hebben van Akajev, behoeft dan ook geen betoog. Zij willen niet wachten op 30 oktober, maar eisten afgelopen week vervroegde presidentsverkiezingen. Bovendien wil de oppositie dat de uitslag van de eerste ronde van de parlementsverkiezingen ongeldig wordt verklaard, omdat de stembusgang niet eerlijk zou zijn verlopen.

Die mening wordt gedeeld door onafhankelijke verkiezingswaarnemers. Het hoofd van de gezamenlijke missie van verkiezingswaarnemers van de Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en het Europees Parlement, Kimmo Kiljunen, verklaarde na afloop van de eerste ronde dat de media in de aanloop naar de stemming waren beïnvloed, er bij de verkiezingen stemmen waren gekocht en verkiezingskandidaten uit de race waren geweerd. Een van de slachtoffers was de bekende oppositiefiguur Rosa Otunbajeva, die de strijd had willen aangaan met Akajevs dochter Bermet.

Om hun eisen kracht bij te zetten togen aanhangers van de oppositie de afgelopen week dan ook weer de straat op. Vooral sympathisanten van kandidaten die twee weken geleden werden uitgeschakeld, roeren zich. Onrustig is het met name in het zuiden en het oosten van het land, waar demonstranten in sommige plaatsen overheidsgebouwen bezetten of wegen blokkeren. Steun krijgen de demonstranten van Kurmanbek Bakijev, leider van het grootste oppositieblok, Volksbeweging van Kirgizië. Bakijev probeert zondag een parlementszetel in de wacht te slepen en heeft aangekondigd, zich kandidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen van dit najaar.

Of de demonstraties zullen leiden tot een ”tulprevolutie” -de Kirgizische variant van de oranjerevolutie- is twijfelachtig. Tot op heden is het aantal mensen dat op straat zijn stem laat horen, betrekkelijk gering. Bovendien is het maar de vraag wat Kirgizië met zo’n revolutie zou opschieten. Een enkele uitzondering daargelaten, schijnen de leden van de meer dan veertig oppositiepartijen alleen maar geïnteresseerd te zijn in een wisseling van de macht, zonder dat er sprake is van uitgekristalliseerde denkbeelden. Nu al hebben verscheidene voormalige vertegenwoordigers van de regering zich aangesloten bij de oppositie.

De verkiezingen morgen worden nauwlettend gadegeslagen door zowel Rusland als de Verenigde Staten, die beide militaire bases in Kirgizië hebben. De afgelopen tijd zocht Akajev nadrukkelijk steun bij Moskou in zijn strijd tegen de oppositie. In ruil daarvoor mogen de Russen hun militaire basis in Kant uitbouwen, terwijl een verzoek van de Verenigde Staten en de NAVO om Awacs-vliegtuigen te stationeren op de basis in Manas is afgewezen.

De VS zullen zich echter niet zonder slag of stoot gewonnen gegeven. Washington investeerde de afgelopen dertien jaar 750 miljoen dollar in het land dat vanwege zijn ligging een cruciale rol speelt in de strijd tegen het terrorisme. Een flink bedrag voor een land waar het gemiddelde maandsalaris zo’n 30 dollar bedraagt. Een deel van het geld is bestemd voor wat de Amerikanen „ontwikkeling van de democratie” noemen. Het spreekt vanzelf dat de VS daarvoor wat terug willen. Openlijk heeft de Amerikaanse ambassadeur in Bisjkek, Stephen Young, al opgeroepen tot een machtswisseling.