Herfstbloemen komen weer massaal tevoorschijn
Oktober is de paddenstoelenmaand bij uitstek. Zeker als het een tijdlang droog is geweest en het dan een paar dagen heeft geregend, schieten de herfstbloemen de grond uit.
Bij mij begint het dan te kriebelen vanbinnen. Ik móét eropuit deze dagen, om de fragiele bewoners van het bos te bewonderen en te fotograferen. Want fragiel zijn ze. Sommige soorten komen in een nacht tevoorschijn en verdwijnen ook weer in een mum van tijd.
Veel paddenstoelen leven in symbiose met een bepaalde boomsoort. Zo groeit de gele ringboleet bij larix, terwijl de bruine ringboleet in de buurt van dennen staat. De schimmels helpen de boom bij het verzamelen en opnemen van vocht en mineralen.
Overigens groeien paddenstoelen niet alleen in het bos. Heel wat soorten komen juist in graslanden voor. Wasplaten zijn daar een mooi voorbeeld van. Dit zijn vaak felgekleurde paddenstoelen, die leven van rottend gras.
Het weerhuisje, een bedreigde soort, op de Wageningse Berg. beeld RD
De zwerminktzwam, ook wel grijs streepklokje genoemd, op de stuwwal bij Beek-Ubbergen. beeld RD
Het zandtulpje, zoals hier in Meijendel, is een typische duinpaddenstoel. beeld RD
De grote speldenprikzwam (microscopisch onderzocht) op rundermest in de Libellenvallei in Meijendel. beeld RD
De rupsendoder, hier op een begraafplaats in Apeldoorn, groeit op poppen van vlinders. beeld RD
De reuzendikhoed op een golfbaan in Renkum. Deze ernstig bedreigde soort kan een hoeddoorsnede van wel 70 centimeter bereiken. beeld RD
De roetkluifzwam, hier op begraafplaats Heiderust in Rheden, leeft in loofbossen op voedselrijk zand en leem. beeld RD
De pruikzwam, hier in het Edese Bos, zou beschermen tegen dementie. beeld RD
De prachtmycena is een schaarse soort die groeit op liggende takken van vooral beuk. Deze exemplaren werden aangetroffen op landgoed Oud Amelisweerd in Bunnik. beeld RD
De enige bekende groeiplaats van de prachtgordijnzwam in Nederland bevindt zich in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. beeld RD
In tegenstelling tot andere stuifzwammen groeit de peervormige stuifzwam op (begraven) dood hout, vooral van beuk. beeld RD
De parelstuifzwam, hier in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, groeit op humusrijke grond in loof- en naaldbossen. beeld RD
De paarsbruine koraalzwam, hier in Brummen, is een zeldzame schimmel die vooral samenleeft met beuk. beeld RD
De oorlepelzwam, met een hoed van 0,5 tot 2 centimeter, groeit op begraven dennenappels. Het exemplaar op de foto werd gevonden in Apeldoorn. beeld RD
De kleine grauwkop, hier in natuurgebied Groot Zandbrink bij Leusden, groeit graag op piesplekken in heidegebieden. beeld RD
De kroontjesknotszwam, zoals hier op de Hoge Veluwe, groeit op liggende, ontschorste stammen van vooral populier. beeld RD
De toppen van de takken van de kroontjesknotzwam hebben een kroonachtige vorm. beeld RD
De kleverige aardtong, hier op een begraafplaats in Zutphen, groeit in graslanden op kalkarm zand. beeld RD
De kleverige aardtong op een begraafplaats in Apeldoorn. beeld RD
Het jeneverbesbekertje, hier op Landgoed Larenstein in Velp, is een zeldzame schimmel die groeit op naalden van jeneverbes. beeld RD
Deze duinstinkzwammen werden aangetroffen in de zeereep van Meijendel. beeld RD
Duinstinkzwam. beeld RD
De heideknotszwam in natuurgebied Groot Zandbrink in Leusden. beeld RD
De hanenkam, hier in Rheden, is een bekende eetbare paddenstoel. beeld RD
De groene glibberzwam op de stuwwal bij Beek-Ubbergen. beeld RD
De groene glibberzwam in Rheden. beeld RD
De dennenvoetzwam groeit op de voet van naaldbomen, met name van douglasspar. beeld RD
De gekraagde aardster, hier in Hoog Buurlo, is in Nederland de algemeenste aardster. beeld RD
De bruine aardtong op een begraafplaats in Zutphen, een van de weinige bekende groeiplaatsen in Nederland. beeld RD
Oranje oesterzwam in Rheden. De soort werd in 2007 voor het eerst ontdekt in Nederland en heeft zich sindsdien razendsnel verspreid. beeld RDSommige schimmels groeien op een heel specifiek substraat. Zo vind je de kleine speldenprikzwam vrijwel uitsluitend op de uitwerpselen van haas of konijn. De grote speldenprikzwam houdt daarentegen vooral van paardenmest. De vogelveerzwam groeit op oude braakballen, vogellijken en veren, terwijl de hoefzwam op rottende hoeven en hoorns kan worden aangetroffen.
Het op naam brengen van paddenstoelen is soms een behoorlijke uitdaging. In veel gevallen moet de microscoop eraan te pas komen. Voor de russula’s, een groep paddenstoelen met brokkelige lamellen, is ijzersulfaat bijna onmisbaar. Wrijf je dit zout over de witte steel van de paddenstoel, dan kleurt deze bij sommige soorten oranje of groen.
