Zeldzaam boekomslag gevonden in Vlaardingen
Archeologen hebben bij opgravingen op een scheepshelling in Vlaardingen een zeldzaam boekomslag gevonden met het familiewapen van stadhouder Frederik Hendrik (1584-1647).
De leren kaft is vanaf woensdag te zien op de tentoonstelling ”Boodschappen uit het verleden”, die in het kader van de Boekenweek is georganiseerd in de stad.
De opgravingen zijn in 2002 al uitgevoerd, maar de herkomst van het boekomslag is pas de afgelopen weken onderzocht. Uit het onderzoek van archeologe Anne-Lise Vredenbregt en conservator boekbanden J. Storm van Leeuwen van de Koninklijke Bibliotheek blijkt dat het een omslag is van een almanak uit de 17e eeuw. Vermoedelijk maakte de almanak deel uit van een grotere oplage die de stadhouder als geschenk verstrekte aan belangrijke relaties. Volgens de Vlaardingse stadsarcheoloog Tim de Ridder is onbekend hoe groot die oplage was en of er nog exemplaren van bestaan.
Op de almanak staat behalve het familiewapen van Frederik Hendrik zijn Latijnse lijfspreuk, ”Patrieque Patrique”. Deze spreuk hangt samen met de Tachtigjarige Oorlog en betekent ”Voor vaderland voor vader”. Het laatste woord vader slaat waarschijnlijk op zijn vader Willem van Oranje, die vermoord werd toen Frederik Hendrik nog geen halfjaar oud was.
Het familiewapen in combinatie met de spreuk dateert de almanak in de periode 1625-1629. In de 16e en de 17e eeuw waren almanakken naslagwerken voor allerlei wetenswaardigheden. Zo liet de VOC ieder jaar een almanak maken met informatie die relevant was voor de scheepsreizen.
Het boekomslag is ontdekt in de modderige vulling van een scheepshelling die was gelegen op de werf aan de Havenstraat in Vlaardingen. De papieren inhoud is volgens de stadsarcheoloog volledig vergaan. Op de werf bouwde Dammes Leendertszn. Cleywerff in 1598 in opdracht van de Staten van Holland Nederlands eerste galei.
De onderzoekers denken dat de eigenaar van de scheepshelling ook de bezitter van de almanak is geweest. „Aangezien niet iedereen geletterd was in die tijd, en van een scheepsbaas enige geletterdheid mag worden verwacht, is het goed mogelijk dat de almanak van Dammes Leendertszn. Cleywerff is geweest. Gezien de opdracht uit 1598 is het goed denkbaar dat na die tijd ook nog goede contacten met de hogere overheden zijn onderhouden en dat de almanak zo op de Vlaardingse werf is gekomen.”