„Boekje over Batavenopstand ontnuchtert”
„Een mooi boekje over Nederland in de Oudheid vind ik ”De opstand der ’Batavieren’” van Hans Teitler over de Batavenopstand in 69 na Christus”, zegt prof. dr. Fik Meijer van de Vrije Universiteit te Amsterdam.
„Teitler geeft een prachtige ontrafeling van de theorie dat Julius Civilis de Bataven massaal tegen de Romeinen ten strijde leidde, zoals vaak in Nederlandse geschiedenisboeken wordt beweerd. Het was volgens Teitler eenvoudiger en minder heroïsch: er was een troonstrijd gaande en Civilis haakte om pragmatische redenen bij troepenleider Vespasianus aan - die uiteindelijk als winnaar uit de strijd kwam.”
In het boekje, dat in 1998 als eerste deeltje van de toegankelijke ”Verloren Verleden”-serie (uitg. Verloren, Hilversum) uitkwam, laat Hans Teitler verder zien hoe de opstandige Bataven steeds een rol in het historisch besef in Nederland hebben gespeeld. Hun reputatie als vrijheidshelden heeft een lange geschiedenis.
„Als je Teitler leest, sta ja weer met beide benen op het tapijt”, stelt Meijer vast. „Het was geen vrijheidsstrijd en we kunnen dus wat minder trots zijn.” Teitlers boekje is volgens Meijer enorm onderschat. „Het zal nog wel even duren voordat dit tot het onderwijs is doorgedrongen.”
Meijer constateert dat ’zijn’ periode, de Oudheid, er in de lessen sowieso bekaaid vanaf komt. „Dit tijdvak sneeuwt onder in een tijd waarin niet jaartallen, maar thema’s centraal staan. Toch is het interessant om te weten wanneer en hoe onze beschaving is begonnen. Dat is het geval als mensen ophouden met zwerven, zich in nederzettingen vestigen en de natuur gaan temmen.”
In het Nederlandse grondgebied is daar pas laat sprake van, eeuwen later dan elders ter wereld. Nog in de tweede eeuw voor Christus komen volken de Lage Landen binnen. En voor historici is het geen eenvoudige periode: er zijn geen schriftelijke bronnen nagelaten.
Meijer houdt zich met de Oudheid bezig, maar niet speciaal met het gebied van de Lage Landen. Hij bereidt momenteel een boek over het machtsstreven van de Romeinen voor, waarin hij antwoord geeft op de vraag hoe zij een klein plaatsje aan de Tiber -Rome- tot een groot wereldrijk konden ontwikkelen. „Daarin ga ik zeggen dat het in hun genen zat de sterkste te willen zijn.”
Tijdens de Boekenweek geven historici leestips voor de vaderlandse geschiedenis. Vandaag: de Oudheid.