Sara Lee, dat in Nederland met onder meer Ambi Pur eenderde van de Nederlandse luchtverfrissersmarkt bedient, had een rechtzetting van de berichtgeving geëist in een kort geding twee weken geleden.

Het Amerikaanse concern zegt financiële schade te hebben opgelopen door de affaire. De week na alle media-aandacht was de verkoop met 50 procent ingezakt, aldus algemeen directeur W. de Gier van Sara Lee Household & Body Care, en ook nu heeft de branche er volgens hem nog veel last van. „De omzet die we toen hebben verloren, krijgen we niet meer terug.”

Net als de Consumentenbond moet de Europese consumentenorganisatie BEUC binnen twee werkdagen een rectificatie plaatsen in vijf landelijke media. Beide organisaties moeten dit ook doen op hun websites en in de Consumentengids. Dit alles op straffe van een dwangsom van 10.000 euro per dag.

De Consumentenbond en de BEUC zijn het hiermee niet eens. Zij willen dat het gerechtshof in Den Haag zich in een spoedappèl over de zaak buigt. De rectificatie heeft daarom woensdag niet in de kranten gestaan, aldus de Consumentenbond. „Wij hebben nooit gezegd dat de luchtverfrissers een direct gevaar opleveren. Ons beeld was wel genuanceerd, maar zo is het niet altijd in de media terechtgekomen.”

Sara Lee weet nog niet of het een schadeclaim gaat indienen. „Het kort geding was er vooral op gericht om consumenten duidelijk te maken dat onze producten veilig zijn. Die bevestiging hebben we nu”, zegt De Gier. „Stap twee is een eventuele financiële tegemoetkoming.”

De BEUC bracht in november in Brussel naar buiten dat luchtverfrissers, een veelgebruikt product in Nederlandse huishoudens, schadelijk zijn voor de volksgezondheid omdat er kankerverwekkende stoffen in zitten. De volgende dag opende De Telegraaf op de voorpagina met deze waarschuwing, waarna de Consumentenbond aansloeg.

De BEUC baseerde zijn conclusie op een onderzoek dat pas in januari is gepubliceerd. De rechter oordeelt echter dat de berichtgeving over dit rapport als „onzorgvuldig” kan worden aangemerkt omdat de inhoud niet strookt met de beweringen van de consumentenorganisaties.

De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) oordeelde in december op basis van eigen onderzoek dat luchtverfrissers weliswaar kankerverwekkende stoffen bevatten, maar dat het gehalte daarvan zo laag is dat het gebruik van de producten geen gevaar voor de gezondheid oplevert. Het RIVM kwam in dezelfde maand tot een soortgelijke conclusie.

Volgens de Consumentenbond is de rechter echter voorbijgegaan aan het feit dat consumenten uit meerdere bronnen schadelijke stoffen kunnen binnenkrijgen. De bond stelt verder dat de rechter geen aandacht heeft besteed aan kwetsbare groepen, zoals zwangere vrouwen, kinderen en astmapatiënten.

De Consumentenbond heeft in het verleden vaker de plank misgeslagen met publieke beweringen. Zo oordeelde de rechtbank in Den Haag vorig jaar dat de bond niet had mogen oordelen dat reisbureaus slecht advies geven. In 2003 trok de consumentenorganisatie een negatief koopadvies in voor Epson-printers.