Bekend is wat er misgaat bij diabetes type 1. Cellen van het afweersysteem, de zogeheten cytotoxische T-cellen, vallen de insulineproducerende bètacellen in de alvleesklier aan. Hierdoor slaagt het lichaam er niet meer in om voldoende insuline te produceren. Zonder maatregelen, zoals het spuiten van insuline, kan de bloedsuikerspiegel dan tot gevaarlijke niveaus stijgen.

Vermoedens over de oorzaak van de auto-immuunziekte waren er al. Behalve erfelijke aanleg zouden virussen een rol spelen, zoals het Epstein-Barrvirus, dat bekend is van de ziekte van Pfeiffer.

Immunologen van de Cardiff University in Wales denken echter dat we het in een andere hoek moeten zoeken: bij bacteriën. In het laboratorium zagen ze hoe afweercellen insulineproducerende bètacellen aanvielen nadat ze werden blootgesteld aan eiwitten van bepaalde bacteriën. De reactie was het sterkt bij Klebsiella oxytoca, een bacterie die in de darmen kan voorkomen en infecties kan veroorzaken.

Lees ook

Kunstalvleesklier lijkt goed te werken bij diabetes type 1

Deze bacteriële eiwitten lijken op eiwitten die door zogeheten HLA-antigenen op bètacellen van de alvleesklier worden gepresenteerd. Hierdoor kan het afweersysteem niet goed meer onderscheid maken tussen lichaamseigen en lichaamsvreemde stoffen.

De onderzoekers denken dat dit mechanisme alleen geldt voor mensen met een specifiek HLA-antigen, dat voorkomt bij zo’n 3 procent van de bevolking. Mogelijk spelen dus ook andere mechanismen een rol bij het ontstaan van diabetes type 1.

„We hopen dat een beter begrip van hoe T-cellen ziekten zoals diabetes type 1 triggeren ons helpt om de ziekte al vóór het ontstaan van symptomen te diagnosticeren en te behandelen”, zegt onderzoeker Garry Dolton. „Het is bekend dat vroegtijdige behandeling resulteert in een betere prognose, omdat de gezonde bètacellen in de alvleesklier dan beschermd kunnen worden voordat ze zijn vernietigd.”