Hoogleraar: weinig verandering in toon en opzet troonrede
De eerste troonrede onder het nieuwe kabinet-Schoof is qua toon en opzet niet wezenlijk anders dan voorgaande jaren. Dat is de analyse van Jaap de Jong, retoricaspecialist en hoogleraar Journalistiek aan de Universiteit Leiden. „Er is gekozen voor continuïteit. Deze troonrede leek erg op die onder Rutte.” Zo kwamen er voor alle vier regeringspartijen belangrijke thema’s aan bod en werd ingegaan op de voorgenomen maatregelen. Er werd weinig ingespeeld op emotie.
Volgens De Jong bevat de troonrede altijd twee elementen: de staat van het land en vooral wat het kabinet eraan wil gaan doen om die te verbeteren. „Een soort boodschappenlijst. Die was er dit jaar ook. Het kabinet wilde duidelijk maken: we hebben nu een hoge kwaliteit van leven en dat willen we vasthouden door het oog op het doel te houden.” De koning legde daarbij een link met sporters die ondanks tegenslag succes boeken. De samenleving zou zich daaraan moeten spiegelen.
Het viel op dat het woord ‘doel’ vaker viel, net als ‘regels’ en ‘regelgeving’. Het kabinet benadrukt hiermee de grote regeldruk die er volgens hen is. Zo wordt er volgens de hoogleraar een soort frame gecreëerd, waarin alle partijen zich kunnen vinden. „Ze zeggen: het is allemaal te ingewikkeld geworden en dat moeten we eenvoudiger proberen te maken. Ze gaan daarbij niet akkoord met wat wel en niet kan of mag in Nederland of de EU.” Een slim frame, zegt De Jong, „want iedereen vindt de complexiteit vervelend”.
Verder komen de vier coalitiepartijen volgens hem allemaal aan bod, met thema’s die voor hen belangrijk zijn. De PVV bovenaan, met liefst tien keer het woord ‘migratie’. „Wilders heeft wel degelijk gescoord in deze troonrede. Hij benoemt hoe groot het probleem is en dat ze daar veel aan gaan doen.” Opvallend is ook dat de koning niet sprak over een asielcrisis, maar een asielcrisiswet. De Jong vindt het „slim” dat hij alleen de naam van de wet noemt, en zich niet heeft laten verleiden zich uit te spreken over een eventuele asielcrisis. „Zo hoeft hij het niet voor zijn rekening te nemen.”
Extreem inspelen op emoties is er in deze troonrede niet gedaan. Wel werd er gerefereerd aan de prestaties van TeamNL en Nederlandse boeren die tot de meest efficiënte ter wereld behoren. Dingen om „trots” op te zijn, zo sprak de koning. „Ook dit is heel Ruttiaans”, zegt De Jong. „Hij sprak ook altijd zijn trots uit over het land.”