Welk bedrag de rijksoverheid eist, is nog niet bekend. Daarover wilde premier Balkenende, die de rechtszaak vrijdag aankondigde, geen uitspraak doen. Ook het precieze bedrag dat de overheid volgens het kabinet te veel heeft betaald aan de bouwers, wilde de premier niet meedelen. De landsadvocaat gaat de aanklacht voorbereiden.

Het kabinetsbesluit om naar de rechter te gaan, komt onverwacht. Vorige maand was de verwachting dat bouwbedrijven en de overheid tot een schikking zouden komen. De bouwers zouden het Rijk en gedupeerde gemeenten en provincies eenmalig 70 miljoen euro betalen en daarmee een rechtszaak voorkomen.

Het kabinet heeft gekozen voor „de koninklijke weg”, zei Balkenende. Het kabinetsbesluit is unaniem genomen, zo voegde hij eraan toe. Begin volgende week gaat er een brief van het kabinet over dit onderwerp naar de Tweede Kamer. Op 15 maart bespreekt de Kamer de brief.

GroenLinks-kamerlid Vos, de voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie die de bouwfraude onderzocht, is tevreden met het kabinetsbesluit. Ze vindt het een „goede zaak” dat de overheid naar de rechter stapt.

Vos vindt het bedrag van 70 miljoen dat met de schikking gemoeid was „aan de lage kant.” Ze erkende dat rechtszaken lang kunnen duren. „Dat is voor alle betrokkenen vervelend. Anderzijds kan een rechtszaak ook uitwijzen hoeveel schade de frauderende bouwers de overheden hebben berokkend. Tot dusver gaat het alleen om inschattingen van deskundigen.”

De bouwbedrijven zouden met de schikking van 70 miljoen euro 1100 claims afkopen en de gedupeerde overheden zouden dan afzien van verdere procedures.

Schadevergoeding aan de gedupeerde overheden was een voorwaarde om in aanmerking te komen voor een korting op boetes van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) wegens bouwfraude. De NMa legde de bouwbedrijven in totaal voor meer dan 200 miljoen euro aan boetes op.