Vietnamezen klagen bedrijven VS aan
In New York is maandag het proces van miljoenen Vietnamezen begonnen die schadevergoeding eisen van dertig Amerikaanse bedrijven die het Amerikaanse leger indertijd het verdelgingsmiddel Agent Orange leverden. De bedrijven wordt verder gevraagd om in Vietnam een gigantische milieugerichte schoonmaakoperatie te beginnen.
Het Amerikaanse leger gebruikte van 1962 tot 1971 in Vietnam Agent Orange om „vijandelijke” oogsten te vernietigen en om bossen te ontbladeren. Dit laatste om het de Vietcong-strijders moeilijker te maken zich in de bossen schuil te houden en om de bossen te gebruiken als aanvoerroutes voor wapens. Agent Orange bevat echter het hoogst giftige dioxine, dat in Vietnam tot grote problemen zoals geboorteafwijkingen heeft geleid.
Volgens advocaten van de groep aangeklaagde bedrijven, waaronder Dow Chemical, is nooit bewezen dat dioxine tot problemen leidt. Een groep Amerikaanse Vietnam-veteranen is in 1984 met verschillende bedrijven echter een schadevergoeding van 180 miljoen dollar overeengekomen in verband met de gevolgen van Agent Orange, waaraan ook Amerikaanse militairen waren blootgesteld.
De bedrijven hebben rechter Jack Weinstein gevraagd om de Vietnamese schadeclaim nietig te verklaren, omdat zij indertijd „wettig” gehandeld hebben. Dat verzoek wordt ondersteund door de Amerikaanse overheid.
„Het is vreemd dat de overheid zich in deze kwestie mengt, want zij is niet aangeklaagd”, aldus advocaat Constantine Kokkoris die de Vietnamezen vertegenwoordigt. Hij wijst erop dat bedrijven die in de oorlog het dodelijke gas Zyklon B aan Duitse concentratiekampen hebben geleverd, na de oorlog werden veroordeeld. „Bedrijven kunnen wel degelijk van oorlogsmisdaden beschuldigd worden, ook al beweren zij van niet”, aldus Kokkoris.
Zou de eis van de Vietnamezen worden toegewezen, dan kunnen de Amerikaanse bedrijven rekenen op miljardenkosten. Zover is het echter nog lang niet. Niet alleen staat het beleid van bedrijven in dit proces ter discussie, maar ook het beleid van de Amerikaanse overheid, ook al wordt die niet concreet aangeklaagd omdat zij immuniteit geniet.
Alfred Khan, professor internationaal recht aan de Columbia Universiteit in New York: „Ik denk dat deze zaak uiteindelijk terechtkomt bij het hooggerechtshof. Als de Vietnamezen gelijk zouden krijgen, dan kan dat vergaande gevolgen hebben, niet alleen voor bedrijven maar ook voor de overheid en de manier waarop zij oorlogen voert.”