Dat hebben hun advocaten maandag laten weten tijdens de eerste zittingsdag. De drie verdachten en het bedrijf laten het afweten omdat zij het niet eens zijn met het hele proces. Zij voelen zich al veroordeeld door de kartelautoriteit NMa en de parlementaire enquêtecommissie. Ook zorgt klokkenluider Ad Bos, voormalig directeur bij Koop, voor aanhoudende negatieve aandacht, stellen zij.

De advocaten noemen het wegblijven van hun cliënten een principiële keuze. Daarmee protesteren zij ook tegen de selectie van justitie om juist vier bedrijven -naast Koop BAM, Heijmans en KWS- en hun twaalf directeuren te vervolgen, terwijl „duizenden in de bouwwereld vrijuit gaan.”

De rechtbank in Rotterdam begon maandag met de inhoudelijke behandeling van de strafzaak tegen vier bouwbedrijven en twaalf van hun (ex-)directeuren. In een lange reeks zittingen tot halverwege mei moet duidelijk worden of de bedrijven Heijmans, KWS, BAM NBM en Koop Tjuchem en hun hooggeplaatste medewerkers verboden prijsafspraken hebben gemaakt. Hiermee zouden zij de bouwprijzen hebben opgedreven.

De kartelwaakhond NMa heeft eerder al voor tientallen miljoenen euro’s boetes uitgedeeld aan een serie bouwbedrijven. Ook Koop Tjuchem kreeg boetes opgelegd, maar het moet zich desondanks nog eens verantwoorden.

Volgens topman Koop laat het openbaar ministerie zaken liggen die veel omvangrijker en van recenter datum zijn. Hij voelt zich al „maatschappelijk veroordeeld” voor zijn rol in de bouwfraude. Hij verwacht niets positiefs van een gang naar de rechtbank.

Van Heijmans zullen de verdachten wel aanwezig zijn en eventuele vragen beantwoorden. De gedaagden namens BAM zullen ook opdagen, maar zich beroepen op hun zwijgrecht. De verdediging van KWS heeft zich hierover nog niet uitgesproken.

Namens bouwconcern Heijmans verzocht advocaat J. Pen om uitstel van de behandeling van de zaak tot ten minste oktober. Volgens de verdediging rammelt het strafdossier aan alle kanten en is er geen zicht op een snelle afronding van het vooronderzoek. „Het wordt anders een spookzitting, omdat ik niet weet wat er allemaal speelt.” De advocaten van de andere verdachten sloten zich hier bij aan.

Rechtbankpresident P. Hofmeijer-Rutten zou vanmiddag een besluit over het verzoek nemen. De aanklager ziet in elk geval geen reden tot uitstel.

De advocaten kraakten maandag de aanpak van het openbaar ministerie. „Er staat hier een indrukwekkend dossier, wat niet wil zeggen dat de kwaliteit ook goed is”, aldus advocaat Pen. „Het dossier is zo chaotisch en slecht dat het niet duidelijk is waar het bewijsmateriaal vandaan komt. Het is schandelijk in onzorgvuldigheid.”

Een van de pijnpunten vormt de wijze waarop het OM informatie heeft verkregen bij de NMa. Volgens de advocaten heeft justitie de computers van de toezichthouder „leeggetrokken.” Later zou de NMa een los briefje hebben gestuurd met de mededeling: hierbij de door u verzochte stukken. Dat was niet meer dan een dekmantel, concludeerde de verdediging. Formeel horen de onderzoeken van justitie en de NMa grotendeels gescheiden te blijven.

Volgens Pen is de conclusie duidelijk: „De zaak is nog niet rijp voor behandeling.” De advocaten willen meer tijd krijgen om de werkwijze van justitie te controleren. Daartoe willen zij ook nog extra getuigen oproepen.

Bouwconcern KWS volgde tijdens de eerste zittingsdag een eigen koers. Het bedrijf diende een bezwaarschrift in, onder meer omdat het niet al zijn getuigen mag opvoeren. Dit bezwaar werd in de middag achter gesloten deuren behandeld. Daar pleitten de advocaten van KWS eveneens voor uitstel.

Justitie heeft bijna drie jaar onderzoek gedaan om bewijzen tegen de zestien verdachten op tafel te krijgen.