„Leer van de Bijbel is in het geding”
De benoeming, in 2003, van een praktiserend homoseksueel tot bisschop in de Episcopale Kerk in de VS heeft de anglicaanse gemeenschap als geheel niet onberoerd gelaten. Een breuk dreigt. Deze week beraadden de 38 meest vooraanstaande (aarts)bisschoppen zich in Noord-Ierland op een uitweg uit de crisis. Naar verwachting komen zij vanavond met een verklaring. Eddie Coulter, voorzitter van de evangelicale beweging Reform Ireland: „Ik hoop op een krachtig signaal.”
Het gaat hier om een zaak van groot gewicht, zegt hij. „Dé kwestie is eigenlijk: wie bepaalt de inhoud van de christelijke leer? Is dat de wereld, of is dat de Bijbel?”
Reform Ireland, een takje van de Britse Reform-beweging, stelt zich ten doel de (anglicaanse) Kerk van Ierland „terug te roepen tot het Woord van God en vraagt haar trouw te blijven aan haar reformatorische en protestantse basis.”
Deze week kan een keerpunt worden in de geschiedenis van de Anglicaanse Kerk, stelt Coulter. „Als de aartsbisschoppen vanavond ondubbelzinnig uitspreken dat wat in de Episcopale Kerk is gebeurd op grond van de Bijbel echt niet kan, dan zal God daarin meekomen. Dan zal dat ook de werfkracht van onze kerk ten goede komen.”
Er staat veel op het spel, zegt hij. „De leer van de Bijbel, maar ook de geloofwaardigheid van de Anglicaanse Kerk als christelijke kerk. Als er nu geen krachtig signaal wordt afgegeven, als de benoeming van Gene Robinson niet wordt teruggedraaid, dan zal dat ons getuigenis naar buiten toe sterk verzwakken. Moslims in landen waar christenen worden vervolgd, zullen zeggen: „Kijk, alles wat in Amerika kan en mag, mag in de kerk ook. Dat is dus het christendom.” Het zal lijken alsof God Zelf dit alles goedkeurt.”
Niets is echter minder waar, aldus Coulter, tevens directeur van The Society for The Irish Church Missions (ICM), met een kantoor in Dublin. „De Bijbel is, als het gaat over homoseksualiteit, helder en duidelijk. Zijn wij daarmee anti-homo? Nee, de homoseksueel als méns is ons lief, net zo lief als ieder ander mens. Wij willen slechts staan voor de waarheid van het Evangelie. De Bijbel leert ons dat onze lichamen een tempel zijn van de Heilige Geest, en dat we ons daarom niet mogen overgeven aan homoseksueel gedrag. Evenmin als aan seksualiteit buiten het huwelijk, of overspel. En we roepen een dief toch ook op te breken met zijn zonden? Je kúnt in het licht van de Bijbel niet zeggen dat de homoseksuele leefwijze geoorloofd is. Veel homoseksuelen erkennen dat trouwens ook.”
Er staat daarom nog iets op het spel, zegt hij. „De eeuwige bestemming van mensen. Als de leer van de Schriften waar is, als het waar is dat als iemand niet breekt met zijn zonden, hij voor eeuwig verloren gaat, mag de Anglicaanse Kerk op dit punt dan toegeeflijk zijn? Dat is geen liefde! De kerk heeft het Evangelie te verkondigen, in zijn volle omvang. Moet mensen wijzen op Christus, de grote Heelmeester, buiten wie geen behoud mogelijk is. En daarbij maak ik geen onderscheid tussen moslims, joden en homoseksuelen.”
Grote moeite heeft de voorzitter van Reform Ireland dan ook met het Windsor Rapport, opgesteld door de Lambeth-commissie, dat -onder meer- als uitgangspunt diende voor het topoverleg deze week. „Een van de problemen die ik ermee heb, is dat het de autoriteit van de Schrift probeert te ondermijnen. Door te suggereren dat het wel eens zou kunnen zijn dat de Heilige Geest ons in deze tijd nieuwe wegen wijst. Vertel mij: Kán het zo zijn dat de Heilige Geest ons nu zaken leert die tegengesteld zijn aan de Bijbel? Wie bepaalt dan nog wat de inhoud van de christelijke leer is? Dan kunnen we God laten zeggen wat we zelf willen. Maar dat is afgoderij! Dan dienen we de God van de Bijbel niet meer, maar een zelfgemaakte god.”
Dat het thema homoseksualiteit in zo veel westerse kerken op de agenda staat, is, zegt de Ierse voorganger, het gevolg van „de zeer succesvolle homolobby. Eerst ging de maatschappij om. Nu de kerk, als God het niet verhoedt.”
De kerk láát zich inpakken, stelt hij. „De tactieken van de homolobby worden ook steeds geraffineerder. En wij wíllen met deze groepen praten, maar al onze argumenten worden genegeerd. Wij zijn fundamentalisten, met wie niet te praten valt. Maar ik wil praten, heb dat laatst nog gedaan ook, in een debat waar ook senator Norris, een praktiserend homoseksueel, bij was. Dat was een goed gesprek. En daarom zou ik de homolobby willen oproepen: Stop met militant te zijn. Luister nu ook eens naar onze argumenten.”
In het Windsor Rapport roept de Lambeth-commissie de anglicaanse gemeenschap op naar wegen te zoeken om de ernstig verstoorde verhoudingen weer te herstellen. In het kader hiervan verzoekt zij de Episcopale Kerk haar spijt te betuigen voor het feit dat zij, zonder oog te hebben voor de gemeenschap als geheel, iemand die samenleeft met een partner van hetzelfde geslacht tot bisschop heeft benoemd - met alle gevolgen van dien. De geestelijken die deelnamen aan Robinsons inzegening wordt gevraagd zich tijdelijk uit representatieve functies terug te trekken. Verder stelt de commissie een moratorium voor. De Episcopale Kerk mag vooralsnog geen nieuwe homoseksuele kandidaten voor het ambt van bisschop voorstellen, „totdat hierover een nieuwe consensus binnen de anglicaanse gemeenschap ontstaat.” De commissie roept daarnaast op tot een moratorium op „alle openbare rituelen voor het zegenen van verbintenissen van paren van gelijk geslacht.” Deze worden inmiddels toegestaan in de Episcopale Kerk en in het Canadese diocees van New Westminster.
Voor Coulter gaat de commissie lang niet ver genoeg. „Er wordt opgeroepen tot een spijtbetuiging, maar de Episcopale Kerk zou berouw moeten tonen. Dat gaat veel dieper. Verder: Gene Robinson dient met onmiddellijke ingang op te stappen. Nu mag hij toch aanblijven. En de geestelijken die aan zijn benoeming hebben meegewerkt, hoeven zich slechts tijdelijk terug te trekken. Maar daarna zullen ze terugkeren. Als de aartsbisschoppen deze aanbevelingen overnemen, zal het Evangelie alleen maar verder verhinderd worden.”
Wat als het Windsor Rapport inderdaad zo wordt overgenomen? Kan hij, kan de orthodoxie dan nog in de Anglicaanse Kerk blijven? „In de eerste plaats: niet wij verwijderen ons van het bijbelse fundament van onze kerk. Het is de Amerikaanse kerk die dat doet. De breuk ís al geslagen, en het is zeer de vraag of die nog geheeld kan worden. In de tweede plaats: de Kerk van Ierland is nog altijd een behoorlijk conservatieve kerk. Voorzover ik dat kan bekijken, zal zij de komende tijd zeker niet overgaan tot het benoemen van homoseksuele bisschoppen. Komt het wel zo ver, dan zullen we daar fel tegen protesteren en misschien, uiteindelijk, de kerk ook wel moeten verlaten. Maar zo ver is nu het nog niet. En de ontwikkelingen in Amerika en Canada staan wat dat betreft toch wat verder van ons af.”