„U doet uw werk in turbulente tijden. Waar ter wereld we ook wonen, we moeten een antwoord vinden op vragen die diep ingrijpen in ons leven”, zei de koning tegen de aanwezige ombudsmannen. „Overheden werken voortdurend aan wetten en regels die hierbij houvast en richting geven. Het mooie aan uw werk is dat u kijkt hoe die wetten in de praktijk uitpakken voor burgers. U bent een bondgenoot van mensen die door overheidshandelen in de knel komen. Vermalen in de bureaucratie. Van het kastje naar de muur gestuurd. Genegeerd, tekortgedaan, oneerlijk behandeld.”

Volgens de koning is de ombudsman niet alleen een steun voor burgers, maar ook voor overheden zelf. „Zij kunnen hun blinde vlekken ontdekken en hun manier van werken verbeteren. U bevordert het ‘zelfreinigend vermogen’ van de publieke dienstverlening. En dat is goed voor iedereen en met name voor de mensen die kwetsbaar zijn en moeilijk gehoor vinden.”

Belangrijke bijdrage

„Het is mijn overtuiging dat ombudsinstituten een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het vertrouwen dat burgers in hun overheid hebben”, vervolgde Willem-Alexander in zijn toespraak. „Geen overheid is feilloos. Fouten en tekortkomingen zullen er altijd zijn. Maar door uw werk komen gebreken aan het licht en kunnen omissies worden goedgemaakt. We kunnen leren van dingen die misgaan en juist door daar open over te zijn, komen we samen verder. U mag dan ook trots zijn op uw belangrijke werk dat u verricht in het algemeen belang.”

In Nederland is de Nationale ombudsman sinds 1982 actief. Koning Willem-Alexander ontmoet Reinier van Zutphen, die de functie sinds 2015 bekleedt, geregeld. Het principe van de ombudsman komt oorspronkelijk uit Zweden, waar de koning in zijn speech ook nog aan refereerde. „We danken het woord ‘ombudsman’ aan Zweden. Een prachtig Zweeds begrip dat sinds de jaren zestig de wereld heeft veroverd. Een van de meest succesvolle Zweedse exportproducten ooit; misschien wel net zo bekend als IKEA en ABBA.”