„Het blijft iets huiveringwekkends”
Nederland moet de doodstraf weer invoeren, vindt directeur Van Schie van het wetenschappelijk bureau van de VVD. Hooguit een handvol Haagse politici steunt hem. „Wie zoiets roept, komt keihard in aanraking met de politieke taboesfeer”, weet oud-minister Nawijn uit ervaring.
Twee jaar geleden wrong Nawijn, minister van Vreemdelingenzaken in het eerste kabinet-Balkenende, zich in een onmogelijke bocht om te ontsnappen aan een motie van wantrouwen. De Kamer was laaiend, omdat hij in een interview had gezegd voor de doodstraf te zijn. Hij had het niet als minister gezegd, beweerde Nawijn, maar als mens.
Diezelfde mens, die zich als LPF-kamerlid vrijer kan bewegen, huldigt het standpunt nog steeds. „Neem iemand als Marc Dutroux in België. Die zit levenslang in de cel en kost de staat 500 euro per dag. Terwijl hij zulke schandelijke daden heeft gedaan. Persoonlijk vind ik dat je in een beperkt aantal van zulke gevallen de doodstraf moet toepassen. Als politicus wil ik daarover wel eerst een referendum.”
Dat VVD-denker Van Schie de doodstrafdiscussie heropent, vindt Nawijn „dapper.” Het lijkt de LPF’er goed over de kwestie een „brede maatschappelijke discussie” te hebben, juist nu de dreiging van terroristische aanslagen groeit. „Ik ben het met Van Schie eens dat we wel anders zullen piepen als Nederland met een aanslag te maken krijgt.”
In het blad Liberaal Reveil noemt Van Schie nog drie redenen om artikel 114 van de Grondwet -het verbod op doodstraf- af te schaffen. In de eerste plaats moet de maatschappij worden beschermd tegen „levensgevaarlijke mensen” die in herhaling kunnen vallen. Ten tweede biedt het genoegdoening aan de nabestaanden van hun slachtoffers. Ten slotte is het „beter voor het rechtsgevoel in de samenleving.”
Van Schie wijst op peilingen waaruit blijkt dat ongeveer 40 procent van de Nederlanders voor de doodstraf is (40 procent tegen, 20 procent geen mening). Hij verbaast zich erover dat er in politiek Den Haag vrijwel niemand te vinden is die het geluid van eerstgenoemde 40 procent vertolkt. De VVD moet zich dat aantrekken, vindt Van Schie, want onder liberale kiezers is zelfs een meerderheid voor.
De VVD-kamerfractie denkt daar anders over, maakte justitiewoordvoerster Griffith gisteren meteen duidelijk. „Wij zijn principieel tegen de doodstraf. Het is een onomkeerbare straf, terwijl er genoeg recente voorbeelden zijn van mensen die ten onrechte zijn veroordeeld. Bovendien wijzen alle onderzoeken uit dat de criminaliteit er niet van omlaaggaat. Wat Van Schie zegt, is ondoordacht en zinloos.”
Wie voor de doodstraf is, hoeft zich ook niet te wenden tot het onafhankelijke kamerlid Wilders. Net als Griffith is hij „principieel tegen.” Wel is hij met Van Schie eens dat terroristen „voor eeuwig” uit de maatschappij moeten worden verwijderd. „Maar dan met een levenslange gevangenisstraf.” En het bedreigde kamerlid heeft het al eerder bepleit: „Drie keer over de schreef betekent sowieso levenslang.”
Bij de linkerflank van de Kamer hoeft Van Schie al helemaal niet aan te komen. „Wij zijn fundamenteel tegen”, zegt PvdA’er Wolfsen. „Twee jaar geleden hebben we hierover gedebatteerd en de uitkomst was kraakhelder. De doodstraf is in strijd met het recht op leven. Daarmee is het wat ons betreft klaar. Het pleidooi van Van Schie zien we als een oprisping die we maar snel weer vergeten.”
Het spectrum overziende is er maar één partij die de doodstraf in het verkiezingsprogramma heeft staan: de SGP. Oud-minister Nawijn weet waar z’n medestanders zitten, maar verbaast zich erover „dat de SGP’ers er in de praktijk jammer genoeg niet zo voor uitkomen. In de Bijbel staat toch dat de overheid het zwaard niet tevergeefs draagt?”
SGP’er Van der Staaij herkent zich absoluut niet in Nawijns constatering. „Juist in dat debat met hem hebben we ons standpunt heel duidelijk naar voren gebracht. We maken geen geheim van onze overtuiging. Wel is het zo dat we er ook geen propaganda voor maken. We willen elke schijn vermijden van in te spelen op gevoelens bij het publiek, die soms mijlenver afstaan van de bijbelse opvatting. De doodstraf is ook iets huiveringwekkends. Je zult daar wezenlijke waarborgen bij moeten hebben.”