Een van de statenleden die mogelijk het veld ruimen, is de Friese SGP’er O. A. van der Galiën. In 2007, als er weer verkiezingen zijn, zou hij op basis van de uitslag in 2003 niet terugkomen in de Staten. Nu heeft hij zijn zetel te danken aan een lijstverbinding met de ChristenUnie. Samen hebben de partijen drie zetels, waarvan Van der Galiën de laatste bezet. „Bij de laatste Tweede-Kamerverkiezingen kreeg de ChristenUnie in Friesland 13.000 stemmen en de SGP 2000. Het is dus wel duidelijk dat de SGP op die manier haar zetel kwijtraakt in Friesland.”

Van der Galiën noemt het besluit van de Eerste Kamer „een klap in het gezicht van de democratie. De kleine partijen zijn de dupe. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Ik vind het argument ook bijzonder zwak. Het zou moeten leiden tot meer besturen op hoofdlijnen. Maar dat doen juist de kleine fracties; de grote bemoeien zich met allerlei details.”

Het Friese statenlid kreeg dinsdag bemoedigende reacties tijdens een bijeenkomst ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de vereniging voor natuurbescherming It Fryske Gea. „Commissaris van de Koningin Nijpels kwam direct naar me toe toen hij het nieuws hoorde. Hij betreurde het besluit. Ook de grote fracties van CDA en PvdA waren niet tevreden. Maar zij zijn wel medeverantwoordelijk.”

De zetel van het Brabantse ChristenUnie/SGP-statenlid J. J. Luteijn loopt minder gevaar dan die van Van der Galiën. Luteijn: „De provincie Brabant heeft met haar katholieke achtergrond al relatief weinig ChristenUnie- en SGP-stemmers. Daarmee is de partij buitengewoon kwetsbaar. Gelukkig hebben we in Brabant een relatief trouwe achterban, waardoor we al twintig jaar royaal een zetel halen.” Desondanks verloor de partij bij de vorige verkiezingen zo’n 2000 stemmen. Luteijn: „Ik hoop dat zij door dit besluit van de Eerste Kamer hun verantwoordelijkheid beseffen en weer op ons stemmen. We zullen er alles aan moeten doen om hen te motiveren.”

Als de ChristenUnie/SGP echt dreigt te verdwijnen, is een eventuele lijstverbinding met het CDA volgens Luteijn het overwegen waard. „Het CDA ziet ons niet als concurrent, maar als aanvulling op zijn koers. Zij vinden het een gemis als wij verdwijnen. Maar zo’n lijstverbinding zou wel een volstrekt unieke situatie opleveren.”

W. Kolijn, fractievoorzitter van de Zeeuwse statenfractie en partijvoorzitter van de SGP, vindt het besluit van de Eerste Kamer „bijzonder jammer.” Hij vraagt zich af waarom de inkrimping van de Staten noodzakelijk is. „Ik heb het aantal van 47 Zeeuwse statenleden nog nooit als een probleem ervaren. Zo denken de andere statenfracties er ook over.”

Kolijn vreest dat het aantal SGP-statenleden in Zeeland van zes naar vier zal dalen en dat daarmee het leveren van een gedeputeerde moeilijker wordt. „Daarnaast leidt dit besluit tot een verhoging van de werkdruk. De meeste statenleden doen het werk naast een gewone baan. Ze hebben al moeite genoeg om alles goed bij te houden. Dat wordt nu alleen maar lastiger.”

De fractievoorzitter vindt de vermindering van het aantal statenleden vooral schadelijk voor de democratie. „Op dit moment hebben we uit elke Zeeuwse regio een statenlid. Dat verkleint de afstand van bestuurder tot burger. Ik merk ook dat er in mijn directe omgeving een verhoogde belangstelling is voor het statenwerk. Een vermindering van het aantal statenleden zorgt dan ook voor minder betrokkenheid van de Zeeuwse burger.” Kolijn denkt dat andere statenfracties gedwongen zullen zijn tot een lijstverbinding. „Voor ons is er wat dat betreft maar één optie: de ChristenUnie. Er zijn echter ook provincies waar de standpunten behoorlijk ver uit elkaar liggen. Daar wordt het moeilijk.”