Zelfs op deze winterdag brandt de zon op de geelrode rots. Op het zogenaamde slangenpad -rond het begin van onze jaartelling de enige toegangsweg naar het grote rotsplateau- klauteren zwetende toeristen omhoog. Over een lengte van 3 kilometer moeten ze zo’n 400 meter stijgen. Gelukkig kan het in 2005 ook makkelijker: een moderne kabelbaan brengt de luie bezoeker in drie minuten naar de zogenaamde Slangenpoort.

En dan ben je op het uitgestrekte rotsplateau Masada. Een naam die door iedere Israëliër nog steeds met trots wordt uitgesproken. Lieten honderdduizenden joden zich in de Tweede Wereldoorlog zonder tegenstand te bieden afvoeren naar de concentratiekampen, Masada staat symbool voor onverzettelijkheid. Toen in het jaar 70 n.Chr. Jeruzalem en de tempel verwoest waren door de Romeinen, trokken ruim 900 zeloten zich hier op deze rots terug. Het fort op de rots werd waarschijnlijk al in de eerste of tweede eeuw v.Chr. gebouwd. Herodes de Grote liet het versterken en uitbreiden en bouwde er twee -voor die tijd onvoorstelbaar luxe- paleizen op. Toen Herodes stierf, kwam de rotsberg in handen van de Romeinen. In 66 n.Chr. namen de Zeloten het rotsplateau weer in en maakten het tot het laatste bolwerk van joods verzet tegen de Romeinse overheersing.

Omdat keizer Vespanianus het niet kon hebben dat de rots, ondanks de onderwerping van Judea aan Rome, in joodse handen bleef, stuurde hij een leger van ongeveer 10.000 soldaten op pad om het fort in te nemen. Een langdurig beleg begon. Uiteindelijk konden de Romeinen Masada innemen door een grote aarden wal tegen de berg aan te bouwen, zodat ze op het plateau konden komen. Toen ze de laatste hindernissen hadden overwonnen en het plateau opstormden, bleken de 960 joden zelfmoord te hebben gepleegd. Slechts enkele vrouwen en kinderen hadden zich verstopt in de waterreservoirs en waren aan de dood ontkomen. Zij deden de Romeinen verslag van wat er was gebeurd.

Sinds de stichting van de staat Israël in 1948 legden veel legerofficieren op deze historische plek de eed van trouw af met de spreuk: „Masada zal nooit meer vallen.”

Opgravingen hebben pas in de 19e eeuw duidelijk gemaakt dat Masada niet alleen zeer weelderige paleizen, officiersvertrekken, onderkomens voor soldaten, verwarmde baden, stoombaden en zelfs zwembaden had, maar ook een kleine synagoge. Waarschijnlijk is ook dit joodse gebedshuis door Herodes gebouwd, maar de zeloten die later het fort innamen, hebben wel wat zaken veranderd.

Dat het hier om een synagoge gaat, kon worden vastgesteld door drie zaken. Zo is het gebouw gericht op het noordwestelijk gelegen Jeruzalem -waar de tempel stond-, bevindt de ingang van de ruimte zich aan de oostkant en werden er boekrollen gevonden. Hoe de inrichting van de ruimte er precies uitzag, weten we niet meer. Wel staat vast dat het dak gedragen werd door zuilen en dat de banken in een soort theateropstelling stonden.

De boekrollen die op deze plaats gevonden werden, bevatten delen uit Ezechiël 37, waar de profeet het visioen van de dorre doodsbeenderen beschrijft en profeteert over de hereniging van Juda en Israël. Ook in 2005 belooft het Israëlische leger de joden nog steeds dat Masada nooit meer vallen zal. Ezechiël 37 kent die belofte niet, maar wel een andere. „Ik zal Mijn heiligdom in het midden van hen zetten tot in eeuwigheid. En Mijn tabernakel zal bij hen zijn en Ik zal hun tot een God zijn en zij zullen Mij tot een volk zijn.”

”Huis van gebed’’ is een serie verhalen over de rode draad die er in bouwkundig opzicht loopt van de tempel, via de synagoge naar de kerk. De serie start op de Tempelberg in Jeruzalem, waar sinds het jaar 70 geen tempel meer staat, en eindigt bij een Nederlandse kerk.