In de deze vrijdag gepubliceerde Persvrijheidsmonitor 2023 is kritiek te lezen op Wilders. „De PVV was de grote winnaar van de verkiezingen, maar dit is helaas precies de partij die zich het allerminst inzet voor persvrijheid. Partijleider Wilders weigerde na deze verkiezingswinst de uitspraak terug te nemen dat journalisten ”tuig van de richel’’ zijn”, zo meldt de Persvrijheidsmonitor. Die is opgesteld door onder meer prof. dr. Tarlach McGonagle, hoogleraar mediarecht aan de Universiteit Leiden.

Hoewel Nederland op de internationale persvrijheidsindex vorig jaar iets beter scoorde dan in 2022, leven er bij de NVJ zorgen over de veiligheid van journalisten. In 2023 deden journalisten bij de organisatie PersVeilig 218 keer melding van een incident, iets vaker dan in 2022. De meeste meldingen gaan over bedreiging, mondeling of online.

Zeker 112-fotografen, die snel foto’s van crisissituaties willen maken, lopen  risico’s. „Zij komen altijd op plekken waar de emoties hoog oplopen. Een brand  bijvoorbeeld, of een ongeval”, zegt Peter ter Velde, projectleider van PersVeilig, in de Persvrijheidsmonitor 2023.  Ook vrouwelijke journalisten zijn „extra kwetsbaar”, meldt hij. Sommige vrouwen ervaren een „gevoel van eenzaamheid” na een bedreiging.

Bolletjesgeweer

De monitor bevat tal van voorbeelden van incidenten in 2023 waarbij journalisten werden bedreigd dan wel belaagd. Zo werd de auto van een Maastrichts mediabedrijf vernield en ontving het bedrijf bedreigingen. De intimidaties begonnen na een uitzending over neploodgieters die een vrouw voor duizenden euro’s zouden hebben benadeeld. Een medewerker van het mediabedrijf werd op zijn fiets met een  bolletjesgeweer beschoten, meldt een woordvoerder van het bedrijf in de Persvrijheidsmonitor.

Journalisten van omroep PowNed werden aangevallen toen ze opnames wilden maken van het met geheimzinnigheid omgeven sunneklaasfeest op Ameland. PowNed stelt dat een cameraploeg werd „besprongen door een knokploeg van twintig,  dertig man die op de autoruit sloegen en op de motorkap gingen staan”.

Wereldwijd neemt de persvrijheid af, is te lezen in de Persvrijheidsmonitor. „Free Press Unlimited stelt dat Oekraïne en Gaza veel aandacht opeisen, maar dat Sudan en de Democratrische Republiek Congo minstens zo gevaarlijk zijn voor journalisten. Intimidatie, plundering van apparatuur, diefstal en invallen op redactiekantoren zijn daar gangbaar.”

In 2023 zijn 94 journalisten en andere mediamakers gedood, volgens cijfers van de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ). De oorlog in Gaza is het „dodelijkste conflict” voor journalisten sinds de IFJ in 1990 begon met het bijhouden van cijfers.