”Ons leven is van God - het zesde gebod”
Auteur: ds. R. van Kooten
Uitgeverij: Den Hertog, Houten, 2004
ISBN 90 331 1808 4
Pagina’s: 367
Prijs: € 20,50. In 1991 begon ds. R. van Kooten zijn serie ”Hoe lief heb ik Uw wet”, een serie over de Tien Geboden. Het boek ”Ons leven is van God” is het laatste deel en gaat in 27 hoofdstukken over het zesde gebod. Het is het laatste deel van het omvangrijke project, waarin de „resultaten van biddend onderzoek aan het papier zijn toevertrouwd.” Het zesde gebod is bijzonder actueel, maar wordt schromelijk veronachtzaamd.

De toon wordt gezet met een weergave van Zondag 40 van de Heidelbergse Catechismus en uitgeschreven verwijsteksten. De volgende hoofdstukken zijn onder te brengen in negen blokken, die ik kort noem: 1) Wonder van het leven en rentmeesterschap over Gods schepping. 2) Wederrechtelijk doden, doodstraf en oorlog. 3) Waarden, normen, ethiek en moraal vanuit de Schrift en in onze tijd. 4) Methoden en indicaties van abortus. 5) Erfelijkheidsonderzoek, genenpaspoort, genetische manipulatie, gentherapie, klonen en ernstige bezwaren. 6) Mogelijkheden en ethiek van orgaantransplantatie. 7) Wetenschappelijke en bijbelse gegevens rond zelfmoord. 8) Vijf hoofdstukken over ons nee tegen euthanasie en ons ja tegen het leven, ook als het gehandicapt of dement is. 9) Gods beoordeling, liefde voor onszelf en voor de naaste. Dat laatste vormt een behartigenswaardige afsluiting van dit boek. „Het is opmerkelijk dat Christus op de jongste dag scherp zal oordelen over de praktijk van ons leven.”

Abortus
Terecht stelt ds. Van Kooten dat we over leven en dood niet zuiver kunnen denken als wij de relatie tussen God en ons leven niet zien. Liefde en eerbied voor God geeft zin aan ons leven en doet ons onze naaste en onszelf liefhebben. Die is ook bepalend voor onze omgang met dieren -de plantenwereld komt niet expliciet aan bod- en milieuaspecten: het gaat om rentmeesterschap óf zelfzuchtig wanbeheer. En wat het mensenleven betreft: God vraagt doodslag met de dood te straffen, maar in een geseculariseerd land lijkt invoeren van dit gebod volgens de schrijver een stap in de richting van de maatschappij van de antichrist!

Achter beslissingen over dood en leven liggen iemands waarden en normen, zijn moraal en zijn ethiek. In de christelijke ethiek horen gebod en gebed bij elkaar. Rond het leven worden de tegenstellingen tussen bijbelse ethiek -liever: christelijke ethiek die ook buiten de Bijbel geldt- en autonome ethiek steeds groter. Dat blijkt uit de aardverschuivingen in de medische ethiek door technische ontwikkelingen én de secularisatie. Dat heeft alles te maken met onze visie op leven, lijden en dood.

De schrijver besteedt 39 pagina’s aan abortus. Daarbij legt hij uit wat de abortuswet zegt, wat abortus inhoudt, welke indicaties gelden, welke middelen en verdoving worden gebruikt, of de ingreep pijn doet, of je nadien het bed moet houden, wanneer je weer mag werken en nog veel meer. Ook ontmaskert de schrijver het misleidend en geraffineerd taalgebruik bij de 21 meest gestelde vragen op de website van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen. Laat jongeren hun informatie niet op internet zoeken!

Levenseinde
Terecht geeft ds. Van Kooten veel aandacht aan (medische) beslissingen rond het levenseinde: zelfmoord staat in de toptien van doodsoorzaken. Het onderwerp krijgt een afgewogen psychologische en bijbelse benadering. Euthanasie zet hij in het historisch perspectief van het Derde Rijk en dat van de Nederlandse ontwikkeling. De ontwikkeling van het denken rond abortus en euthanasie draagt het karakter van iets onvermijdelijks, zo constateert hij uit de studie ”Een weloverwogen dood. Euthanasie in Nederland” van de Amerikaan James Kennedy, hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de VU. Jammer dat in deze denklijn een hier niet terzake doende uitstap wordt gemaakt naar „de wijze waarop binnen hervormd-gereformeerde kerkenraden en juist ook hun predikanten de voortgang van het Samen op Weg proces geaccepteerd werd.” Alles overziend houdt ds. Van Kooten een warm pleidooi voor de NPV-Levenswensverklaring. „Hebt u deze al ingevuld?”

Ds. Van Kooten geeft veel waardevolle informatie, vooral ook voor jongeren. De schrijfstijl wisselt. Niet alle denklijnen worden even ver uitgewerkt of ver genoeg uitgewerkt voor de bedoelde verantwoorde gidsfunctie. Heeft de uitgever hiervoor oog gehad of hierbij invloed uitgeoefend? Gezien de (te) grote veelheid aan gedetailleerde uitwerkingen is het ontbreken van registers een gemis. Dat zou de bruikbaarheid van dit boek sterk vergroten. Helaas heeft de uitgever de lijst van geraadpleegde literatuur los bijgevoegd en daarin ontbreken maar liefst 46 verwijzingen (22 procent). Dit boek had beslist meer zorg verdiend. Waardevol is dat alle hoofdstukken veel schriftverwijzingen bevatten en worden afgesloten met een aantal gespreksvragen voor nadere bezinning.