De eerste opmerking komt van oud-minister van Buitenlandse Zaken en voormalig Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden van de OVSE, Van der Stoel. De tweede van prof.dr. W. van Genugten, voorzitter van de OVSE-commissie van de adviesraad Internationale Vraagstukken die minister Van Aartsen (Buitenlandse Zaken) moet adviseren over het Nederlandse voorzitterschap. Zij namen maandag deel aan de ronde tafelconferentie over de OVSE, georganiseerd door het Nederlands Helsinki Comité (NHC).

De OVSE verkeert momenteel in een grote politieke crisis, stelde NHC-voorzitter J. van Roijen. Die crisis wordt gevoed door het ongenoegen van Rusland en enkele andere Oost-Europese leden over het door de organisatie gevoerde beleid op het terrein van mensenrechten en de interne inefficiëntie. Volgens Van der Stoel is de relatie tussen Rusland en de NAVO op het ogenblik beter dan die tussen Rusland en de OVSE. „Het zou daarom zeer goed zijn als de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken zo snel mogelijk de weg naar Moskou weet te vinden.”

Als Nederland volgend jaar de voorzittershamer van Portugal overneemt, wacht de minister van Buitenlandse Zaken als voorzitter een bijzonder zware klus, die ontzettend veel van zijn tijd zal vergen, menen de deskundigen. Dat is, als hij of zij tenminste van het voorzitterschap een succes wil maken.

De kersverse minister moet in ieder geval niet beginnen met het plaatsen van eigen vlaggen op het OVSE-schip. Dat is een recept voor mislukking, aldus Genugten. Nederland doet er beter aan zich toe te leggen op de oorspronkelijke hoofdtaken van de organisatie en te proberen intern hervormingen door te voeren.

Genugten, Van der Stoel, maar ook drs. D. Everts, voormalig hoofd van de OVSE-missie in Kosovo en Albanië, pleitten er voor dat Nederland meer aandacht besteedt aan de economische kant van conflictpreventie. Daar waar het economisch redelijk gaat, breken minder snel conflicten uit, is de redenering er achter.

Everts pleitte ervoor dat de minister een extra potje krijgt van 10 tot 15 miljoen euro, waarmee hij tijdens zijn bezoeken aan OVSE-landen leuke dingen kan doen, zoals kleine economische projecten helpen opstarten. Zelf heeft Nederland voor de periode 2002 tot en met 2004 een bedrag van een kleine 13 mijoen euro voor het voorzitterschap uitgetrokken.