Ondanks extra geld problemen gemeenten nog niet weg, zegt VNG
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) reageert tevreden op het extra geld dat het kabinet de komende jaren vrijmaakt voor gemeenten en provincies. Maar „het financiële probleem van gemeenten is hiermee nog niet opgelost”, stelt de vereniging in reactie op de maandag gepubliceerde voorjaarsnota van het demissionaire kabinet.
De VNG zegt dat de afgelopen weken „meerdere intensieve gesprekken” zijn gevoerd met het demissionaire kabinet over de financiële posities van gemeenten. Gemeenten vragen de overheid al langer om meer geld. Een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor gemeenten is het Gemeentefonds.
VNG-voorzitter Sharon Dijksma spreekt over een „voortdurend geschil” tussen gemeenten en de overheid over de gevolgen van het samenvoegen van gemeenten. Sinds 2015 werden gemeenten door die fusies op het fonds gekort, omdat het samenvoegen tot besparing van kosten had moeten leiden. Maar de fusies leidden volgens de belangenvereniging tot een tekort van honderden miljoenen euro’s voor gemeenten. Volgens Dijksma voelde de VNG „zich soms roepende in de woestijn, maar na twaalf jaar kunnen we dit eindelijk achter ons laten”.
Het kabinet trekt vanaf 2026 tot en met 2029 structureel ruim 700 miljoen euro extra uit voor gemeenten en provincies. Daardoor zijn „taken en middelen beter in balans”, schrijft het kabinet.
Voor de lange termijn constateert de VNG „een structurele plus van 1 miljard” euro door het extra geld. Maar de vereniging wijst wel op een andere „bittere pil”, namelijk een eenmalige min van 675 miljoen in 2025. In dat jaar worden gemeenten volgens de VNG niet gecompenseerd voor de financiële effecten van de invoering van een nieuw financieringssysteem voor gemeenten en provincies.
Minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken) spreekt van „een lastige discussie” de afgelopen jaren, maar vindt het extra geld terecht, zegt hij tegen het ANP. Het gaat om „flink wat geld”, waarbij hij ook wijst op de 1 miljard euro extra die voor 2024 werd toegekend. Bovendien hebben de gemeenten inmiddels bijna 40 miljard euro eigen vermogen opgebouwd.
Belangrijker is volgens hem evenwel dat er nu wordt toegewerkt naar een stabielere financiering. Zo loopt straks de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) niet meer (helemaal ) via het Gemeentefonds. En om de zorguitgaven, die een groot deel van het geld uit het fonds opslokken, wordt „een hek gezet”. Ook enkele andere zogeheten open-einde-regelingen verdwijnen.