Twee jaar geleden ruzieden de NAVO–bondgenoten openlijk over de inzet van militairen in Irak. Vooral Frankrijk, Duitsland en België verzetten zich tegen een NAVO–rol in Irak. Dat leidde tot een breuk. Uiteindelijk formeerden de Verenigde Staten een eigen coalitie van bondgenoten tegen Irak.

In de praktijk staan de NAVO–bondgenoten nog niet helemaal op dezelfde lijn. „Het is nog niet over", erkent de diplomaat. „De verhoudingen worden wellicht pas weer normaal als er een legitieme Iraakse regering is".

Staats– en regeringsleiders van NAVO–landen spreken dinsdag wel opnieuw over Irak. Dan gaat het over de NAVO–training van het Iraakse leger. De NAVO komt daarvoor nog wat instructeurs te kort, ondanks de komst van vijftien Nederlandse trainers deze week. Secretaris–generaal De Hoop Scheffer heeft alle lidstaten opgeroepen iets te doen voor Irak, ook de weigerachtige landen. „Benieuwd wat Frankrijk doet", aldus de NAVO–diplomaat. Enkele staten hebben inmiddels geld toegezegd aan een trustfunds voor Irak.

De staats– en regeringsleiders, onder wie premier Balkenende, spreken verder vooral over Afghanistan. De NAVO neemt daar gaandeweg taken over van het Amerikaanse leger. Tenminste, als NAVO–landen soldaten beschikbaar stellen. Dat ging moeizaam, tot voor kort. „Het afgelopen jaar voelde alsof we tegen de heuvel op fietsten", aldus de diplomaat. „Maar nu we in West–Afghanistan teams hebben, lijkt het makkelijker te gaan voor de volgende fase: Zuid–Afghanistan. Wellicht al dit najaar kan de NAVO daar binnentreden".

Bovendien bereidt de NAVO een massale begeleiding van de Afghaanse parlements– en districtsverkiezingen voor. Die zijn na juni te verwachten. Nederland heeft de NAVO daarvoor al een bataljon mariniers aangeboden.

De staats– en regeringsleiders spreken dinsdag op de achtergrond ook over andere wereldproblemen, zoals de situatie in Iran en het wapenembargo tegen China. De VS en Europa denken daar verschillend over. Veel aandacht gaat echter naar ideeën van de Duitse bondskanselier Schröder. Die pleitte recent voor een nieuwe soort samenwerking binnen de NAVO. Daarbij moeten landen elkaar meer consulteren voor strategieën. „Schröders idee voor een hervormingscommissie maakt weinig kans", zegt de diplomaat. „Maar zijn pleidooi om de NAVO meer te gebruiken als politiek forum, dat vindt wel steun".

NAVO–topman De Hoop Scheffer heeft zelf regelmatig gepleit voor meer politiek overleg binnen de NAVO, om later militaire conflicten te voorkomen. „Maar dan moet het uiteraard wel gaan over zaken waar de NAVO ook praktisch wat aan kan doen. Bijvoorbeeld een vredesmacht tussen Israël en de Palestijnse staat".

Minister Bot (Buitenlandse Zaken) zei recent dat de NAVO op den duur een rol kan spelen in het Israëlisch–Palestijnse conflict. Het onderwerp staat dinsdag niet op de agenda. „Voordat een vredesmacht ter plaatse komt, moet er eerst een vredesakkoord zijn", aldus de diplomaat.