Volgens de voorlopige einduitslag heeft de CDU 37,3 procent van de stemmen gekregen, vergeleken met 22 procent vier jaar geleden. Wolfgang Böhmer, de 66-jarige gynaecoloog die de CDU in Saksen-Anhalt aanvoert, wordt de nieuwe deelstaatpremier. Door de zege heeft de CDU bovendien voor het eerst sinds Gerhard Schröder bondskanselier is, een meerderheid in de Bondsraad, de eerste kamer van het Duitse parlement, waarin de deelstaten zijn vertegenwoordigd.

De andere grote winnaar is de liberale FDP, die met 13,3 procent een glorieuze herintrede maakt in het deelstaatparlement. Vorige keer bleef de partij onder de kiesdrempel van 5 procent. De grote vrees van de SPD is uitgekomen - de partij van bondskanselier Schröder is ingehaald door de PDS, de voormalige communisten. De SPD behaalde 20 procent (was 35,9), de PDS 20,4 (was 19,6).

De SPD, die Saksen-Anhalt acht jaar heeft geregeerd met gedoogsteun van de PDS, heeft haar „dramatisch verlies”, dat nog groter uitviel dan al was voorspeld, toegegeven. De sociaal-democraten maken zich op voor een langdurige periode in de oppositie na deze „bittere afrekening” van de kiezers, zei fractieleider Rüdiger Fikentscher. De verslagen SPD-deelstaatpremier Reinhard Höppner kondigde zijn vertrek uit de politiek aan.

De verkiezing in Saksen-Anhalt was dit jaar de enige graadmeter van de stemming onder de Duitse kiezers en de uitslag betekent een geweldige opsteker voor Edmund Stoiber, de Beierse premier, die het bij de landelijke verkiezingen van 22 september tegen Schröder opneemt. Stoiber richt zijn campagne op verbetering van de economie en stelt de komende verkiezingen voor als een referendum over het economisch beleid van Schröder. In Saksen-Anhalt, een van de armste deelstaten van Duitsland, met een enorme werkloosheid, heeft de oppositiepartij dezelfde lijn gevolgd.

Politieke analisten denken ook dat de nederlaag van de SPD verband houdt met de grote ontevredenheid van de kiezers in Saksen-Anhalt over de prestaties van de minister-president van de deelstaat, de SPD’er Höppner. Sinds 1995 is Saksen-Anhalt in Duitsland de deelstaat met het hoogste percentage werklozen. Dat percentage schommelt rond de 20 procent.

De FDP noemde haar resultaat een „duidelijk teken voor regeringsverantwoordelijkheid” en blaakte van zelfvertrouwen. „We hebben tweederde op de weg naar de 18 procent afgelegd”, zei FDP-aanvoerster Cornelia Pieper. „Met de landelijke verkiezingen komen we aan de 18 procent.”

De fractievoorzitter van de PDS in de Bondsdag, Roland Claus, zei dat zijn partij tevreden is met haar kleine winst en nu in drie deelstaten de SPD voorbij is gestreefd. Volgens Claus komt een deel van de achteruitgang van de SPD in Saksen-Anhalt op rekening van Schröder.

De partij van de rechtse Ronald Schill, een rechter uit Hamburg, behaalde de kiesdrempel van 5 procent net niet. De Schill-partij bleef op 4,5 procent steken. De groenen bleven daar ver bij achter met 2 procent van de stemmen. Vier jaar geleden waren de groenen nog op 2,2 procent uitgekomen. De opkomst was met 56,5 procent een stuk lager dan vier jaar geleden.