Rusland heeft eerder geprobeerd de Europese economie te verstoren en zou dat opnieuw kunnen proberen door de EU te overspoelen met goedkoop graan, zeggen commissieambtenaren. De door de oorlog toegenomen import van landbouwproducten uit Oekraïne leidde de afgelopen tijd al tot veel onrust onder boeren in Oost-Europese lidstaten.

Het gevaar dat Moskou die kwetsbaarheid zou uitbuiten kan volgens de commissie, ook volgens internationale handelsafspraken, een reden zijn om heffingen op te leggen. De commissie stelt voor om in het vervolg een heffing in te voeren die zou neerkomen op een prijsverhoging met zo’n 40 tot 50 procent.

Europeanen hoeven niet te vrezen voor duurder brood en andere voedingswaren, meent de commissie. De import uit Rusland en Belarus is hooguit goed voor 1 procent van de Europese markt.

Maar Rusland verdient wel flink aan de 4 miljoen ton graan die afgelopen jaar naar Europa ging. Die leverde 1,3 miljard euro op, becijfert de commissie. Dat geld kan Rusland ook gebruiken voor de oorlog tegen Oekraïne, en dat wil de commissie beletten.

De heffingen gelden ook voor het graan dat „is gestolen uit Oekraïne”, zoals een specialist van de Europese Commissie uitlegde. Dat is graan dat in Oekraïne wordt verbouwd en dan eerst naar Rusland wordt gebracht, om dan vervolgens als Russisch graan heffingsvrij naar de EU te gaan.

Graan dat enkel via de EU wordt doorgevoerd naar andere landen, bijvoorbeeld via de Rotterdamse haven, is uitgezonderd van de heffingen.

De invoering van de tarieven kan snel gaan, omdat dit een douane-kwestie is, waarover de EU-lidstaten betrekkelijk makkelijk en bij royale meerderheid kunnen besluiten. Een enkele lidstaat kan zo’n maatregel dus niet blokkeren, zoals tot dusver geregeld enige tijd gebeurde bij andere strafmaatregelen voor Rusland. Een flink aantal EU-landen heeft al laten doorschemeren dat ze er wel voor voelen, waaronder volgens EU-diplomaten ook Nederland. Het Europees Parlement heeft in deze kwestie geen stem.