De Europese Unie probeert de landbouw, waarin ze nog altijd een groot deel van haar budget steekt, de laatste jaren in een klimaat- en milieuvriendelijker richting te sturen. Maar dat gaat boeren te hard. Onder druk van hun protesten en de naderende Europese verkiezingen zijn de afgelopen maanden al meerdere concessies gedaan. Zeker de centrumrechtse partijen die zijn verenigd in de EVP van commissievoorzitter Ursula von der Leyen nemen het voor de boeren op en nemen afstand van het ambitieuze klimaatbeleid dat de commissie tot dusver voerde.

Boeren hoeven niet langer gewassen af te wisselen, stelt de commissie voor. Ze kunnen in plaats daarvan ook verschillende gewassen telen. Ook zou de eis, al eerder opgeschort, vervallen om een deel van hun landbouwgrond braak te laten liggen. Dat kunnen boeren wel vrijwillig doen, om aanspraak te maken op aanvullende subsidies.

Ook de zogeheten kalenderlandbouw zou minder dwingend worden. Als aardappels nog niet oogstrijp zijn, terwijl de boer eigenlijk al een nieuw gewas zou moeten planten om bijvoorbeeld stikstof op te nemen, dan kan hij zich gemakkelijker beroepen op overmacht. Middelgrote en kleine boeren, twee derde van het totaal, worden ontslagen van controles en eventuele straffen voor de klimaatregels die bij hun EU-subsidies horen.

Klimaatvoorvechters reageerden de afgelopen dagen al woedend op de plannen van de commissie. Maar die beklemtoont dat het „crisis” is in de landbouw. Tot voor kort benadrukte het dagelijks bestuur van de EU, ook klimaatcommissaris Wopke Hoekstra, juist dat de landbouw meer zou moeten bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering. De commissie bezweert dat de versoepelingen niet ten koste gaan van de Europese klimaatdoelen. Boeren zouden bijvoorbeeld uit eigen beweging, zonder dwang, ook willen verduurzamen.

De EU-landen en het Europees Parlement moeten nog instemmen met het gros van de voorstellen van de commissie. Dat moet volgende maand gebeuren, nog net voor het parlement opbreekt en opgaat naar de Europese verkiezingen.

Land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland was vrijdagavond niet bereikbaar voor commentaar.