Het Limburgse concern presteerde in 2004 goed. De omzet groeide met 8 procent. Dat was niet alleen aan de vezels te danken, ook de verkoop van gezondheidsproducten en voedingsmiddelen nam aanzienlijk toe. Er was sprake van een winstsprong. Zelfs de negatieve invloeden van de zwakke Amerikaanse dollar en de stijgende prijzen van de grondstoffen -vaak op basis van olieproducten- werden daarmee weggevaagd. Evenals de forse verliezen op de penicillinedivisie.

Bestuursvoorzitter P. Elverding maakte donderdag duidelijk dat het bedrijf niet van plan is uit de verliesgevende penicillinemarkt te stappen. Het concern is wereldleider en wil dat blijven. Reorganisaties en samenwerking met een Chinees bedrijf moeten er in de loop van dit jaar toe leiden dat ook dit onderdeel straks weer zwarte cijfers schrijft.

Een flink deel van de winst werd evenwel bereikt door kostenbesparingen. Snijden in de kosten geeft geen gezonde groei. In anderhalf jaar tijd moesten ongeveer 1600 werknemers het veld ruimen. Dit jaar gaan er nog eens 400 mensen weg. Vooral in het toch al door grote reorganisaties getroffen Limburg (ook bij Nedcar, Sphinx en andere bedrijven waren er ontslagen) doet dit pijn. Elverding gaf donderdag toe dat reorganisaties „op termijn ook niet de oplossing zijn. Maar als we niks hadden gedaan waren we er niet meer geweest.”

Het bedrijf zette de voorbije jaren sterk in op het verkopen en wegsaneren van allerlei niet-kernactiviteiten en de overstap naar minder conjunctuurgevoelige activiteiten. De petrochemietak ging de deur uit. Gist-Brocades, de vitaminepoot van het Zwitserse Roche en recent Neo Resins werden ingelijfd. Dat zijn bedrijven die veel onderzoek doen en gedeeltelijk werken op het snijvlak van voeding en chemie.

Achter de schermen wordt bij DSM druk gewerkt aan een nieuwe strategie. Die zou zich kunnen richten op overnames. Het bedrijf heeft een behoorlijke oorlogskas. „We kunnen ons wel iets veroorloven”, aldus de topman, die geen bedragen wil noemen. „Maar dan moeten we eerst weten wat we precies willen.”

Wat hij in ieder geval wil, is inzetten op innovatie. DSM verwacht veel van kruisingen van chemie, biologie en materiaalwetenschappen. De combinatie daarvan moet ’slimme’ producten opleveren. Voorbeelden daarvan zijn het gebruik van archidonzuur in babymelk van Nestlé, vitaminen in kattenvoer van Whiskas en Multipower van het Duitse Haleko met daarin een speciaal eiwit dat goed is voor gebruik na sportinspanningen.

In de laboratoria wordt doorlopend gezocht naar nieuwe materialen en producten, die niet alleen beter zijn dan hun voorgangers, maar ook steeds weer nieuwe toepassingen met zich meebrengen. Dyneema is daarvan een prachtig voorbeeld, vindt Elverding. „’s Werelds sterkste vezel” is vervaardigd van uiterst sterk polyetheen en combineert de maximale sterkte met een minimaal gewicht. De vezel is maar liefst vijftien keer zo sterk als hoogwaardig staal. Het drijft op water en is in hoge mate bestand tegen slijtage en vochtinwerking, uv-licht en chemicaliën.

De toepassing is bijna onbegrensd. Dyneema is niet alleen geschikt voor kogelwerende vesten, maar in korte tijd ook een belangrijke component geworden van touwen, kabels en netten voor de visserijsector, de scheepvaart en de offshore-industrie. Het wordt verder gebruikt in veiligheidshandschoenen voor de metaalbewerkende industrie en fijne garens voor toepassing in sportartikelen. De toepassing heeft zich uitgebreid in de richting van de medische sector. Met fijne draadjes kunnen bijvoorbeeld pezen aan elkaar worden gehecht.

Dyneema wordt geproduceerd in Heerlen en in Greenville in North Carolina. Om aan de nog steeds toenemende vraag te voldoen heeft DSM nu besloten nog een fabriek in Greenville in de Verenigde Staten te bouwen. Er wordt 50 miljoen euro in geïnvesteerd. De eerste Amerikaanse productielijn werd in mei 2004 geopend. Vorige maand kondigde de onderneming aan dat er een tweede productielijn aan zou worden toegevoegd, nu staat de derde uitbreiding op stapel. En in Heerlen wordt de productiecapaciteit voor de vezel met nog eens 10 procent uitgebreid.