Volgens de organisatie verdwijnt elke maand 300.000 kubieke meter Merbau–hout illegaal uit Papua naar China. Het hout wordt veel gebruikt in huizen voor onder meer vloeren, deuren en trappen. Volgens de EIA is China de grootste afnemer in de wereld van illegaal gekapt hout als gevolg van de voortdurende economische groei in het land. De provincie Papua is de belangrijkste plaats voor illegale houtkap in Indonesië geworden, aldus de EIA. De lokale bevolking profiteert bijna niet van de smokkel.

Bij de smokkelpraktijken in Papua zijn behalve Indonesische militairen en overheidsfunctionarissen ook Maleisische criminele houthakkersbedrijven, tussenpersonen in Singapore en handelaren in Hongkong betrokken. „Het valt niet te ontkennen dat militaire officieren betrokken zijn bij de illegale houtkap", verklaarde Mohammed Yayat Alfianto van de Indonesische milieugroep Telapak die samenwerkte met de EIA in het onderzoek dat in totaal drie jaar in beslag heeft genomen.

De EIA zegt dat criminele organisaties per scheepslading hout ongeveer 200.000 dollar (153.000 euro) aan smeergeld betalen om te zorgen dat de contrabande niet in Indonesische wateren wordt onderschept door de autoriteiten. Sam Lawson van de EIA schat de waarde van de totale smokkel jaarlijks met Merbau–hout op ongeveer 1 miljard dollar (765 miljoen euro) gebaseerd op de waarde van het hout in het Westen.

Nergens in de wereld gaat de ontbossing zo snel als in Indonesië. Jaarlijks verdwijnt in het land een bosgebied zo groot als Zwitserland. De regering verbood de export van alle hout in oktober 2001 om de illegale houtkap te stoppen. De maatregel helpt weinig. Ook in andere delen van Indonesië zoals Atjeh en Sumatra worden veel bomen illegaal gekapt. De nieuwe president Susilo Bambang Yudhoyono verklaarde vorig jaar de oorlog aan de illegale houtkap kort na zijn aantreden als staatshoofd.

Uit het onderzoek blijkt dat in een paar jaar tijd een ankerplaats in het oosten van China uitgroeide tot de grootste handelshaven voor tropisch hardhout in de wereld. Een nabijgelegen stadje ontwikkelde zich tot een globaal centrum voor de productie van vloerplanken met meer dan vijfhonderd fabrieken die samen elke drie minuten een Merbau–boom verwerken, zo komt naar voren uit het onderzoek van de EIA.