De omroep schrijft dat sommige Afghaanse speciale eenheden in aanmerking kwamen voor een verblijfsstatus in het VK, maar dat honderden aanmeldingen zijn afgewezen. De Taliban hebben tientallen van die oud-militairen sindsdien mishandeld, gemarteld of gedood. De fundamentalisten grepen in 2021 de macht in Afghanistan na het vertrek van westerse troepen.

Onderzoeksprogramma BBC Panorama kreeg inzage in documenten waaruit bleek dat de Special Forces feitelijk een veto hadden op aanvragen van de Afghaanse oud-commando’s. Dat was in elk geval sinds 2023 het geval. Als de Special Forces weigerden een aanvraag te steunen, zou die automatisch zijn afgewezen.

Voormalige leden van de Britse elite-eenheid SAS noemen dat mogelijke belangenverstrengeling. Er liep een onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdrijven door Britse troepen tijdens operaties waar ook Afghanen aan meededen. Die beschikten daardoor mogelijk over bewijs. Ze konden alleen niet worden opgeroepen om te getuigen als ze in het buitenland waren.

Uit gelekte e-mails komt naar voren dat ambtenaren afwijzingen van de Special Forces niet konden aanvechten, ook als ze meenden dat er wel degelijk reden was om mensen weg te halen uit Afghanistan. Afghaanse troepen hebben daar meegevochten aan de zijde van de Britten. Ze liepen daardoor het risico blootgesteld te worden aan vergeldingsacties.

Verantwoordelijk minister James Heappey heeft inmiddels aangekondigd dat zo’n 2000 aanmeldingen opnieuw worden bekeken. Hij erkende dat de besluitvorming in sommige gevallen beter had gekund.