Sjiitisch blok wint Iraakse verkiezingen
Een coalitie van de belangrijkste sjiitische partijen heeft de verkiezingen in Irak gewonnen. Dat maakte de kiescommissie zondag bekend. De Verenigde Iraakse Alliantie kreeg op 30 januari 47,6 procent van de stemmen. Dat is minder dan verwacht en onvoldoende voor een meerderheid in de Nationale Assemblee.
De lijstverbinding van de belangrijkste Koerdische partijen PUK en KDP behaalde 25,4 procent, terwijl het blok van interim-premier Iyad Allawi 13,6 procent van het electoraat achter zich kreeg. De opkomst bij de verkiezingen bedroeg ongeveer 59 procent, aldus Farid Ayar van de kiescommissie. In totaal hebben 8.456.266 Irakezen hun stem uitgebracht.
De opkomst in de soennitische provincie al-Anbar met de steden Fallujah en Ramadi was bijna nihil. Hier maakten slechts 3808 kiezers (2 procent) de gang naar het stembureau. In een andere soennitische provincie Salahadin was de opkomst 29 procent, terwijl in de provincie Nineveh, met veel soennieten en Koerden, 17 procent stemde. Mosul ligt in Nineveh.
Veel soennieten bleven weg uit angst voor aanslagen. Bovendien was er een boycot van soennitische partijen. De soennieten domineerden Irak tot de val van Saddam Hussein. Een zegsman van de invloedrijke soennitische Vereniging van Moslimgeleerden zei tegen de Arabische zender Al-Jazeera dat „degenen die de verkiezingen boycotte echter niet zijn rechten opgeeft.”
Volgens het persbureau AFP krijgt de Verenigde Iraakse Alliantie 132 zetels in de Nationale Assemblee, het interim-parlement. De partij kreeg 4,075 miljoen stemmen. De Koerdistan Alliantie Lijst kreeg 2,175 miljoen stemmen en zal 71 zetels in het parlement bezetten. Allawi moet het doen met 38 zetels. Zijn Iraakse Lijst ontving 1,168 miljoen stemmen.
Veel sjiieten steunden de Verenigde Iraakse Alliantie, omdat de belangrijkste religieuze leider van de sjiieten, grootayatollah Ali al-Sistani, zijn goedkeuring had gegeven aan deze lijst, waarvan onder meer de Dawa-partij en de Opperste Raad voor de Islamitische Revolutie in Irak (Sciri) deel uitmaken. Het religieuze karakter van de partij stond echter ook veel sjiieten tegen.
De sjiitische lijst gaat zeer waarschijnlijk de nieuwe minister-president leveren. Kandidaten hiervoor zijn Dawa-leider en huidige vice-premier Ibrahim Jaafari en minister Adel Abdul Mahdi van Financiën. De Koerden claimen de post van president. De leider van de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK), Jalal Talabani, is hiervoor hun kandidaat.
De grootste uitdaging voor de nieuwe regering wordt het beëindigen van het geweld en het integreren van de soennitische minderheid (ongeveer 20 procent van de Irakezen) in het politieke proces. Zowel Mahdi als Jaafari liet zondag weten dat in de nieuwe regering plaats zal worden gemaakt voor de soennieten. „Niemand wordt buitengesloten”, zei Jaafari.
De vorming van een nieuw kabinet zal zeker een aantal weken in beslag nemen. De Nationale Assemblee kiest een president en twee vice-presidenten, die een premier zullen aanwijzen. De nieuwe premier kiest op zijn beurt een regering uit die door de assemblee moet worden goedgekeurd. Een andere taak van de Nationale Assemblee is het opstellen van een grondwet.
De uitslag betekent waarschijnlijk dat de Verenigde Iraakse Alliantie bondgenootschappen moet sluiten om haar agenda in de Nationale Assemblee te kunnen uitvoeren en een president en een premier te kunnen aanwijzen. De grote verliezers van de verkiezingen zijn twee prominente soennieten. Interim-president Ghazi al-Yawar moet zich tevreden stellen met vijf zetels, oud-minister Adnan Pachachi haalde zelfs niet meer dan één zetel. Interim-premier Allawi was teleurgesteld. „We hoopten op een betere score, maar we respecteren de keus van het volk”, aldus een medewerker van Allawi.
Farid Ayar van de onafhankelijke kiescommissie zei dat de uitslag „de geboorte van een nieuw Irak en een vrij volk markeert.” De uitslag is nog niet officieel, verklaarde hij zaterdag. „We wachten drie dagen om politieke partijen kans te geven bezwaar aan te tekenen. Als er geen bezwaren zijn, worden de resultaten officieel”, aldus Ayar.
Zie ook pag. 5: ”Cruciale rol voor Koerden in Irak”.