Derdelanders zijn mensen die als buitenlander in Oekraïne verbleven en daar een tijdelijke verblijfsvergunning hadden. In Nederland kregen ze dezelfde opvang geboden als Oekraïners die vluchtten voor de oorlog, maar het kabinet besloot dat in september vorig jaar stop te zetten. Daarop stapten derdelanders naar de rechter.

De RvS oordeelt nu dat het kabinet de opvang niet mocht stopzetten. Vanaf 4 maart mag dat wel, omdat Europese afspraken over de opvang van derdelanders dan verlopen, aldus de hoogste rechter. Vanaf dan moeten ze Nederland verlaten of asiel aanvragen. Volgens advocaat Eikelboom is dat echter nooit eerder naar voren gebracht door het kabinet. „Dat is een eigen overweging van de RvS. Ik en ook andere juristen hebben daar wel vragen bij, of dat klopt. Dat vergt nadere bestudering.” De bescherming van Oekraïners en derdelanders met een vaste verblijfsvergunning loopt tot 4 maart volgend jaar.

De raadsman zegt blij te zijn „op het belangrijkste punt” gelijk te hebben gekregen van de hoogste rechter. „Namelijk dat de staatssecretaris niet de bevoegdheid had het verblijfsrecht van deze mensen in te trekken.” Volgens de raadsman zorgde de onduidelijkheid over hun situatie voor grote stress en onzekerheid bij derdelanders. Zo kreeg zijn eigen cliënt problemen met zijn werkgever, stelt Eikelboom, en zouden sinds vorig jaar bekend werd dat de opvang per september stopte zeker achthonderd derdelanders uit Nederland zijn vertrokken. „Nu blijkt dat dat onterecht was en onnodig.” Twee jaar geleden bestond de groep derdelanders uit zo’n 2900 mensen. Het is niet duidelijk hoeveel van hen nu nog in Nederland zijn.

Volgens Eikelboom willen de derdelanders het liefste terug naar Oekraïne zodra de oorlog voorbij is, maar blijft het overgrote deel van hen tot die tijd het liefst in Nederland. „In zekere zin is het fijn voor deze mensen dat ze nu wat langer mogen blijven, maar 4 maart is al bijna. Daar zullen zij niet tevreden over zijn.”