„Ik rijd nu een paar duizend kilometer met 30 tot 40 procent bijmenging in mijn HiAce 2.4 TD en ik merk hoegenaamd geen verschil met vroeger toen ik nog alleen diesel tankte, noch in gebruik, noch in vermogen. Wel in geur, nu ruikt hij, eerst stonk hij.” Zomaar een citaat van een PPO-rijder op een van de vele internetforums.

Als leek zou je denken dat een dieselmotor diesel consumeert. Punt uit. Niets is minder waar. Een dieselmotor is een allesbrander die op praktisch elke brandstof -van methanol tot asfaltteer- kan worden gestookt. De belangrijkste criteria zijn dat het spul de brandstofpomp smeert en koelt en dat het zo vloeibaar is dat de verstuivers het kunnen vernevelen.

Laat nu plantaardige olie heel aardig aan die eisen voldoen. Aangezien die brandstof bovendien goedkoper is dan diesel, groeit het aantal mensen dat de boodschappenkar tot boven de rand met flessen plantaardige olie vult.

Op het wereldwijde web wisselen PPO-rijders hun ervaringen uit. „Ik rijd op slaolie van de C1000, 59 cent per fles.” „Ik heb al duizenden kilometers afgelegd op zonnebloemolie van de Aldi.” Bijna elk verhaal is positief. De alternatieve automobilisten juichen over prijsvoordelen, milieuwinst, betere koppels en een vergelijkbaar verbruik. Is rijden op plantaardige olie echt zo’n successtory?

Zonne-energie
Hein Aberson, samen met zoon Ronald-Eric eigenaar van Solaroilysystems in het Friese Boijl -„het eerste en enige bedrijf in Nederland dat zich met PPO bezighoudt”- vindt van wel. Allereerst wijst hij op de milieuvoordelen van de brandstof. „PPO wordt gewonnen uit gewassen zoals zonnebloemen en koolzaad. Die slaan zonne-energie in hun zaden op, vandaar de naam van ons bedrijf. Behalve zonne-energie halen de planten koolstofdioxide uit de lucht. Bij het verbranden van de olie die wij uit de zaden persen, komt diezelfde hoeveelheid weer in de atmosfeer terecht. PPO is dus CO2-neutraal. Ter vergelijking, een liter diesel geeft een CO2-emissie van ruim 3 kilo. Bovendien zit er geen zwavel in PPO en is de roetuitstoot slechts de helft van die van diesel.”

Volgens Aberson kost het niet veel energie om de olie uit de zaden te persen. „Anders gezegd, PPO heeft niet alleen een goede eco-, maar ook een prima energiebalans.”

Nog een belangrijk voordeel van plantaardige olie is dat de voorraden daarvan, in tegenstelling tot die van fossiele brandstoffen, kunnen worden aangevuld. Aberson: „Volgens deskundigen neemt de wereldwijde brandstofbehoefte jaarlijks met 3 procent toe, terwijl de winning met zo’n 2 procent daalt. Dat zou betekenen dat we tussen 2020 en 2030 door onze fossiele brandstoffen heen zijn. Het mooie is dat de 450 soorten gewassen waarin PPO zit, steeds opnieuw kunnen worden gezaaid.”

Koude persing
Uit 1 hectare koolzaad -het oliehoudende gewas dat in Nederland het best groeit- vloeit gemiddeld zo’n 1500 liter olie. Genoeg om de auto van één persoon een jaar lang op te laten rijden, rekent Aberson voor. „Dat betekent dat we in Nederland niet genoeg grond hebben om alle dieselaars op PPO te laten toeren. Als je de situatie wereldwijd bekijkt, is er echter maar zo’n 4 procent van het hele aardoppervlakte nodig om iedere wereldburger met auto van PPO te voorzien.”

Het proces om olie uit koolzaad te winnen heet koude persing. Het heeft plaats in zogenoemde oliemolens. In Duitsland zijn er inmiddels ruim 300 in bedrijf, in Nederland (Delfzijl) hoopt Solaroilsystems binnenkort de eerste te openen. Naast brandstof levert het procédé geperste korrels op, de zogenoemde koolzaadkoek. Daarin zitten volgens Aberson vitaminen A en E, veel natuurlijke eiwitten en omega-3-zuren, die hart- en vaatziekten helpen voorkomen. „PPO biedt kortom voor de boeren enorme kansen: ze kunnen toetreden tot de ketens van brandstofleveranciers en toeleveranciers voor de veevoederindustrie.”

Volgens Aberson kleven er geen grote nadelen aan PPO. Aberson: „Het enige is dat je niet zomaar de hele tank met plantaardige olie kunt vullen. Motoren dienen te worden aangepast om de brandstof dezelfde viscositeit (stroperigheid, MD) te geven als dieselolie.”

Als je de verschillende interforums mag geloven, rijden dieselauto’s prima op mengsels diesel-PPO in een verhouding tot maximaal 50:50. Daarboven kunnen er problemen optreden, zeker bij lage temperaturen, tenzij je het brandstofsysteem van de wagen onder handen neemt. Plantaardige olie is over het algemeen wat dikker dan diesel en de dikte neemt toe naarmate het kouder wordt.

Friteuse
Particuliere dieselaars die op pure PPO willen rijden, kunnen hun automotor bij garage Groeneveld in Meppel laten aanpassen. Mits ze Volkswagen, Audi, Seat of Skoda en zo’n 3000 euro (exclusief BTW) op zak hebben. Aberson: „We zijn erin geslaagd om de verstuivers in auto’s van die merken op de dikte van onze PPO af te stemmen. We werken aan de rest van de automerken.

Bij zwaardere voertuigen, zoals vrachtwagens en shovels passen we een tweetanksysteem toe. Met dit systeem zijn al miljoenen kilometers gereden. Bijvoorbeeld door een trekker-opleggercombinatie van McDonald’s die gebruikt wordt om afval in te zamelen.” Na de operatie kunnen de dieselaars bij Solaroilsystems PPO tegen zo’n 72 cent per liter kopen.

Overigens zijn een beetje handige automobilisten in staat voor enkele honderden euro’s hun motor zelf aan te passen. Op internet staan complete bouwtekeningen en werkschema’s. Bijvoorbeeld van iemand die het verwarmingselement van zijn friteuse inbouwde. Hij start sindsdien op diesel en schakelt na een minuut of tien -als de motor warm is- over op PPO, die dan warm en dus dun genoeg is om te worden verneveld.

Volgens Aberson zijn dergelijke doe-het-zelvers niet per definitie in overtreding wegens belastingsontduiking. „De Duitse regering heft over PPO geen accijns. De Nederlandse automobilist moet echter bij de douane aangeven hoeveel plantaardige olie hij jaarlijks in zijn tank gooit, waarna hij er alsnog taks over moet betalen. Tenzij hij PPO bij ons koopt. Het project waarmee Solaroilsystems bezig is, is door de overheid namelijk vrijgesteld van belasting.”

Meer informatie: Solaroilsystems, tel. 0561-421104, www.solaroilsystems.nl; www.nivid.be;www.vwcaddyforum.nl/forum, afdelingen.cda.nl/debat, www.fmso.de.

Dit is het eerste deel van een tweeluik over biobrandstoffen. In het katern Spectrum van dinsdag volgt het tweede artikel.