Het tienjarige programma dat de brede welvaart in Groningen vooruit moet helpen, loopt sinds 2019 met een startkapitaal van 1,15 miljard euro van het Rijk. De zogenoemde baanbrekende programma’s van het NPG hebben betrekking op waterstof, landbouw, voedsel, gezondheid, circulaire economie, met speciale aandacht voor onderwijs en arbeidsmarkt.

Het NPG-bestuur onder voorzitterschap van oud-vicepremier Johan Remkes heeft bij de plannen voor het tweede deel van het NPG (2024-2029) inhoudelijke voorwaarden gesteld om voorrang te geven aan bepaalde „baanbrekers”, zei gedeputeerde Susan Top. „Dat is in mijn ogen onacceptabel, zo’n bestuurlijke voorwaarde zonder democratische inbedding.” Zij zit zelf namens de provincie in het NPG-bestuur en heeft zich verzet tegen die voorwaarden.

In een vergadering met het bestuur heeft Top het „ongemak” van het college over de ontstane situatie overgebracht. „Dit is niet de wijze waarop we het tweede programma hadden willen starten. Dit is niet goed voor het vertrouwen.”

De provincie juicht het programma en de baanbrekers overigens toe, evenals veel Statenfracties. „Maar dergelijke inhoudelijke keuzes moeten democratisch gelegitimeerd zijn”, aldus Top. Dat vinden ook alle fracties in Provinciale Staten, waar al eerder kritiek klonk op het ‘oldboysnetwerk’ dat het NPG zou besturen. Zij eisten gezamenlijk een gedegen evaluatie van de volgens hen ondoorzichtige manier waarop het NPG wordt bestuurd, waarbij Den Haag volgens sommigen te veel invloed heeft. Ook willen zij een grotere rol van gekozen Groningse politici bij de besluitvorming.

Ook met het oog op het vormgeven van Nij Begun, de kabinetsreactie op de parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen. Dat voorziet de komende decennia in 22 miljard euro voor het inlossen van de „ereschuld” aan Groningen. Gedeputeerde Top pleitte ervoor dat de lessen die worden geleerd uit de NPG-kwestie worden doorgevoerd bij de invulling van Nij Begun. „Dat kunnen we maar een keer goed doen.”