Dat Omtzigt aanhikt tegen deelname aan een kabinet met PVV-leider Geert Wilders als premier, werd vorige week al duidelijk. De NSC-voorman gaf toen aan dat hij nog niet klaar is om over zo’n coalitie te onderhandelen. Hij wees erop dat de PVV maatregelen voorstelt die indruisen tegen de grondwet. Die zorgen „staan nog recht overeind” zei Omtzigt maandag na zijn bezoek aan Plasterk.

Uitgerekend Omtzigt was onderwerp van een veelbesproken notitie waarmee toenmalig verkenner Kajsa Ollongren kort na de verkiezingen van maart 2021 onbedoeld op de foto werd gezet. Hij was toen nog CDA-Kamerlid, maar voor hem zou een „functie elders” gezocht moeten worden. Dit bleek later ter tafel te zijn gekomen in een gesprek tussen de verkenners en VVD-leider Mark Rutte.

Die foto veroorzaakte een enorme vertrouwensbreuk in politiek Den Haag. Het zou uiteindelijk meer dan negen maanden duren voor er een nieuw kabinet - mét het CDA - op het bordes stond. Tussen Omtzigt en zijn oude partij kwam het niet meer goed. Hij ging alleen verder in de Kamer en richtte deze zomer zijn eigen partij op, die deze week met twintig zetels in de Tweede Kamer komt.

Het woord „ondergrens” gebruikte Omtzigt vaker in de context van de kabinetsformatie. „Voor mij is de grondwet de ondergrens”, zei hij maandag nog tegen de pers na zijn gesprek met verkenner Plasterk. En hij gebruikte vrijwel exact diezelfde woorden vorige week al in een tweet om uit te leggen waarom hij nog niet bereid is met de PVV te onderhandelen.

NSC was nog niet bereikbaar voor commentaar.

Omtzigt verklaarde zich maandag wel bereid tot gesprekken in klein comité met PVV, VVD en BBB, de partijen waarmee Wilders het liefst wil gaan regeren. Van onderhandelingen is nog geen sprake, benadrukte hij wel. VVD-leider Dilan Yeşilgöz zei dat zij „niet kan wachten” om te gaan praten over een centrumrechts kabinet. Maar zij stapte niet af van haar standpunt dat haar partij dat alleen als gedoogpartner wil steunen.