„Ik ben me ervan bewust dat dit geen eenvoudige opdracht is”, zei Van Strien vrijdag tijdens een persconferentie. „De verkiezingsuitslag is complex. De zetelaantallen zijn fors gewijzigd.” Vanaf maandag gaat de verkenner zijn eerste gesprekken voeren.

Met Van Strien kiest Wilders voor een verkenner uit eigen gelederen. De Limburger −woonachtig in Arcen, vlak boven Venlo− draait al sinds 2011 mee in de Senaatsfractie, waarvan meer dan tien jaar als vicefractievoorzitter. Binnenkort zal hij PVV-senator Faber opvolgen als fractievoorzitter, zodra zij de overstap naar de Tweede Kamer maakt.

Van Strien solliciteerde in 2009 bij de PVV. Hij heeft nooit de ambitie gehad om Tweede Kamerlid te worden, zei hij onlangs tegen omroep Venlo. „Ik heb altijd aangegeven: De Eerste Kamer vind ik fantastisch, dat wil ik graag doen. Maar niet de Tweede Kamer.”

Tegen dezelfde omroep zei Van Strien dat hij niet denkt dat moslims of mensen met een migratieachtergrond zich zorgen hoeven te maken nu de PVV de grootste is. „Als je hier niet met Hamasvlaggen gaat zwaaien, is er geen reden om angst te hebben”, zei hij.

Op 16-jarige leeftijd was Van Strien nog beroepsvisser, maar hij studeerde jaren later af als natuurkundig ingenieur. Hij begon zijn werkzame leven bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en werd daar chef energiestatistieken. Later was hij onder meer directeur van de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht en begeleidde hij wetenschappers als algemeen directeur van de Universiteit Utrecht.

In het verleden stemde Van Strien VVD. In een ver verleden was hij ook op bestuurlijk vlak actief voor de liberalen, en wel als voorzitter van de afdeling Alphen aan den Rijn. Vlak voor de eeuwwisseling werd hij VVD’er af. „Ik stemde Bolkestein in ’99 en kreeg Dijkstal”, zei hij daarover tegen de Limburgse omroep L1. „Dat is de reden waarom de VVD toen voor mij had afgedaan. Een zeer felle koerswijziging van Bolkestein naar Dijkstal.”

Jaren geleden zei Van Strien bij L1 dat hij de Eerste Kamer een nepparlement vindt. De senaat houdt „geen rekening met wat er leeft onder een meerderheid van de bevolking”, zei de PVV-senator destijds. Enkele maanden daarvoor had Wilders dezelfde term gebruikt voor de Tweede Kamer.

Op zijn eerste persconferentie als verkenner zei hij vrijdag dat hij zich niet kan voorstellen dat hij deze uitspraken ooit heeft gedaan. „Ik kan het me niet meer herinneren. Ik heb alle vertrouwen in het Nederlandse parlementaire stelsel”, aldus de PVV’er.

Op Denk-fractievoorzitter Van Baarle na stemden alle fractieleiders in met Van Strien als verkenner. D66-lijsttrekker Jetten had liever iemand gezien met meer afstand tot de politiek. Een Kamermeerderheid sprak vorige maand nog uit dat een verkenner aan dat criterium zou moeten voldoen. Een evaluatiecommissie van politicologen had daartoe geadviseerd, nadat na de vorige verkiezingen de formatie al in een vroeg stadium ontspoorde. Wilders hield desondanks vast aan zijn voordracht. Ook Van Strien meent dat hij als Eerste Kamerlid voldoende afstand heeft tot de politiek.

Dinsdag 5 december moet Van Strien zijn bevindingen presenteren. De dag daarop wordt de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd, die donderdag 7 december in debat gaat over het vervolg van de formatie.