„Natuurlijk zijn we blij”, reageert Erik van Oosten, regiomanager voor Zeeland bij werkgeversorganisatie VNO/NCW. „Dit is heel goed nieuws voor de Zeeuwse economie. Maar wij blijven ons er met kracht voor inzetten dat vanaf 1 januari 2025 ook het vrachtverkeer geen tol meer hoeft te betalen.”

Van Oosten wijst erop dat naast doorgaand vrachtverkeer naar bijvoorbeeld Rotterdam en Noord-Frankrijk, ook heel veel regionaal vrachtverkeer dagelijks door de 6,6 kilometer lange Zeeuwse tunnel rijdt. „Denk aan transporten tussen bedrijven met vestigingen aan beide kanten van de Westerschelde. Maar er is ook intensief vrachtverkeer tussen bedrijven in het havengebied van Vlissingen enerzijds en de havens van Terneuzen en Gent anderzijds. Die bedrijven zouden echt gebaat zijn bij een tolvrije tunnel voor al het wegverkeer, vanwege de aanzienlijke kostenverlaging van hun goederenvervoer.” Een rit met een vrachtauto door de Westerscheldetunnel kost nu 25 euro.

Onderscheid

Petra de Boevere, voorzitter van de Stichting Zeeland Tolvrij, zegt gematigd enthousiast te zijn. De organisatie waarvan zij voorzitter is, ijvert sinds 2020 voor het vervroegd tolvrij maken van de Westerscheldetunnel. Net als Van Oosten betreurt De Boevere dat vrachtwagens voorlopig nog tol blijven betalen. „Als stichting vragen wij ons af of dit juridisch wel kan”, zegt ze. „Tolvrij is in principe tolvrij voor iedereen. Je kunt geen onderscheid maken tussen verkeersstromen.”

Zeeland Tolvrij had het liefst gezien dat de tol voor auto’s en motoren al op 1 januari 2024, over een paar weken dus, werd afgeschaft. De Boevere zegt niet uit te sluiten dat haar stichting naar de rechter stapt. Zeeland Tolvrij heeft namelijk uitgerekend dat de aanlegkosten van de tunnel, die in 2003 in gebruik werd genomen, feitelijk al in 2017 zouden zijn terugbetaald.

Als een rechter dat erkent, zou volgens Zeeland Tolvrij de juridische grondslag voor de tolheffing wegvallen. „Het zou ook betekenen dat dan iedereen zijn betaalde tolgelden vanaf 2017 kan gaan terugvorderen”, zegt De Boevere.

Gegoochel

De Zeeuwse verantwoordelijk gedeputeerde Harry van der Maas (SGP, Mobiliteit) benadrukt in een reactie dat Zeeland Tolvrij het mis heeft. Hij typeert de berekeningen van de stichting als „gegoochel en gerommel met cijfers”.

De gedeputeerde belooft zich „onvermoeibaar te blijven inzetten” om de Westerscheldetunnel ook voor vrachtverkeer zo snel mogelijk gratis te maken. „Het Rijk en de provincie Zeeland hebben nu met elkaar afgesproken zich de komende tijd in te spannen om ook dit vraagstuk op te lossen”, stelt Van der Maas, die jarenlang heeft gelobbyd voor een tolvrije tunnel. „Maar we moeten erkennen dat er op dit moment niet meer in zat. Het Rijk had nu niet méér geld beschikbaar. Dat had ook te maken met de demissionaire status van het kabinet. Als provincie en ministerie hebben we besloten niet te wachten tot we de tunnel voor iedereen gratis konden maken, en in het belang van de Zeeuwen is geregeld wat we kónden regelen.”

Van der Maas wijst erop dat het besluit gevolg geeft aan een aangenomen motie in de Tweede Kamer. „Daarin werd het kabinet ruim een jaar geleden opgedragen de tunnel uiterlijk in 2025 voor personenvervoer tolvrij te maken en op de langere termijn voor vrachtverkeer.”

Vooral de laatste jaren is er in Zeeland veel verzet tegen de tolheffing, vooral omdat de tunnel de enige rechtstreekse wegverbinding vanuit Zeeuws-Vlaanderen met de rest van Nederland is. Omwonenden zeiden het als zeer onrechtvaardig te ervaren dat ze voor die verbinding moesten betalen. Een chauffeur van een personenauto betaalt vijf euro voor een rit door de tunnel. Veelgebruikers en abonnementhouders betalen per keer minder.

Volgens Van der Maas zal het afschaffen van de tol voor personenauto’s betekenen dat straks minder belastinginners nodig zullen zijn in de huisjes op het tolplein. „We moeten zorgvuldig en met de grootste aandacht naar die personele consequenties kijken”, zegt Van der Maas.