Van een tekort aan leerkrachten voor het basisonderwijs is op dit moment geen sprake. Maar over een paar jaar, wanneer veel oudere leerkrachten het onderwijs gaan verlaten, kan dat weer anders zijn. In ieder geval is het aanbod van eerstejaarsstudenten bij de pabo’s in tien jaar tijd bijna verdubbeld. Het probleem zit thans meer in het niveau van de afgestudeerden.Volgens de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie, die op dit terrein het werk van de Onderwijsinspectie heeft overgenomen, is op bijna de helft van de pabo’s de opleiding beneden de maat. Al eerder werd de klacht geuit dat het veel afgestudeerde leerkrachten eenvoudig aan basiskennis ontbreekt. Ze hebben moeite met taal en rekenen!

Dat heeft ook te maken met de vooropleiding van de aankomende juffen en meesters. Niet alleen geldt op de havo dat het niet de meest getalenteerde leerlingen zijn die voor de pabo kiezen, er melden zich ook steeds meer mensen met een mbo-diploma aan. Dat heeft consequenties voor het kennisniveau van de afgestudeerden.

Een ander punt is dat de basisscholen steeds meer zorg- en achterstandsleerlingen tellen die speciale aandacht nodig hebben. Ook daar moeten de nieuwe leerkrachten voor opgeleid worden. En dan is er nog de voortgaande onderwijsvernieuwing die allerlei eisen stelt aan de man of vrouw die tegenwoordig voor de klas staat.

Bij tal van scholen, met name in de grote steden, is er bovendien sprake van een toename van geweld. Niet alleen van de leerlingen, maar zelfs van hun ouders. Dreigende en scheldende ouders zijn op sommige scholen heel gewoon. Ook dat stelt bepaalde eisen aan de leerkrachten.

Nu gaat het er niet om het verleden te idealiseren. Toen de schoolmeester nog een man van gezag was. Zeker op het dorp, waar hij een van de weinigen was die doorgeleerd had. Weliswaar op de kweekschool, maar dat kwam omdat zijn ouders te arm waren om hem naar de universiteit te laten gaan.

Hij bracht de leerlingen kennis bij. Plaatsnamen, jaartallen en allerlei andere zaken moesten ze uit het hoofd leren. Of ze het ook snapten en er iets aan hadden, was een ander verhaal. Met strenge blik regeerde hij zijn grote klas en door klagende ouders werd hij in ieder geval met u aangesproken.

Inmiddels is de maatschappij grondig veranderd. De leerlingen zijn anders dan vroeger, de ouders voelen zich mondiger en bij de keuze voor een onderwijsloopbaan spelen andere motieven een rol dan voorheen. Bovendien zijn de inzichten inzake opvoedings- en leerprocessen veranderd.

Maar het is nog altijd wel de bedoeling dat kinderen op school wat leren. Daarvoor heb je leerkrachten nodig die in staat zijn hun dat bij te brengen. Een van de vereisten daarvoor is dat ze zelf die stof beheersen.

Het is dus van belang het niveau van de pabo’s in de gaten te houden. Daar moet men eisen durven stellen en niet te lief zijn voor kandidaten die bij gebrek aan kennis of vaardigheden ongeschikt zijn voor het onderwijs.

Als dat consequenties heeft voor de instroom, dan moet dat maar. Inmiddels is de deur alweer gesloten voor mbo’ers met niveau 3. Een tekort aan leerkrachten moet niet ten koste van alles worden opgelost.