Door vele regen staat waterschap voor dilemma's
De grote hoeveelheid regen helpt tegen droogte en verzilting. Maar alles bewaren kan niet. „Het blijft schipperen voor de waterschappen.”
Sinds half oktober is het nat. „Als het blijft doorregenen, gaat 2023 behoren tot de 25 procent nattere jaren”, zegt Jaco van Wezel van WeerOnline. Op veel plaatsen staan plassen op het land. „Dat water zakt langzaam weg en helpt zeker om de grondwaterstand aan te vullen.” Een laag grondwaterpeil, zoals in 2018 en 2022, is slecht voor de natuur en de landbouw. De huidige regen helpt ook tegen de verzilting van de bodem. „Alles kan nu goed doorspoelen.”
Intussen draaien de pompen van waterschappen op volle toeren. „Als het blijft regenen, moet je toch lozen”, zegt Van Wezel. „In Nederland moeten we voortdurend schipperen tussen het bevorderen van de veiligheid en het vasthouden van water voor drogere tijden. In het voorjaar willen de boeren het land op, dus dan moet je weleens water afvoeren dat je eigenlijk liever zou bewaren. Het zijn lastige dilemma’s.”
Water vasthouden is ook zo eenvoudig niet. „Er zijn bekkens om het op te sparen, maar de waterschappen willen die voor een deel vrijhouden als overloopgebied bij hoge waterstanden in de rivieren. Als we meer water willen vasthouden, zullen er dus meer opvangplaatsen moeten worden aangelegd.”
Sinds 2019 heeft het in de herfst niet meer zoveel geregend als nu. „Toen was er zelfs al meer gevallen. Dit jaar was het in september nog droog. In oktober is het omgeslagen. De situatie verschilt wel sterk per regio; sterker dan anders. In het kustgebied is het erg nat, door lagedrukgebieden en doordat de zuidwestenwind de buien over de kuststrook schuift. Aan de kust was maandag al evenveel regen gevallen als anders gemiddeld in de hele maand november. In het binnenland viel veel minder water; in de Achterhoek bijvoorbeeld maar 10 tot 20 millimeter.”
Kleppen open
In het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier worden de gemalen ondersteund door negen noodpompen. Dinsdag besloot het schap in overleg met de provincie Noord-Holland de kleppen in de Kooysluis in Den Helder te openen om het vele regenwater uit de Noordkop sneller te kunnen afvoeren. Het lozen van de zeer grote hoeveelheid regenwater die sinds vrijdag is gevallen in het hoofdwaterstelsel rond het Amstelmeer bij Wieringen ging te langzaam. Door het openen van de kleppen stroomt sinds dinsdagmiddag ongeveer duizend kubieke meter water per minuut het Nieuwe Diep in.
In de Noordkop regende het volgens het hoogheemraadschap nog harder dan elders. Het gebied kan overtollig water alleen kwijt door bij eb te spuien in de Waddenzee. Maar dat duurt lang en is niet altijd mogelijk. Daarom is dinsdag besloten tot extra maatregelen.
Die zijn ook genomen in de Eierlandspolder op Texel, waar het water nog steeds hoog op het land staat. In de Roggesloot is nu een dam verwijderd. Op een andere locatie bij de polder wordt mogelijk een grotere duiker (koker) geplaatst, in de hoop dat het overtollige water sneller naar de gemalen stroomt.
Waterschap Rivierenland kampt in de Alblasserwaard met afvoerproblemen. „Het Kolffgemaal in Hardinxveld-Giessendam draait regelmatig om het teveel aan water in de Linge af te voeren naar de Merwede”, meldt het schap. Vrijwel overal staan sloten op of net boven winterpeil, het lagere peil in het natte seizoen. Het schap houdt in de gaten of er kwel achter de rivierdijken optreedt. Kwel is water dat achter de dijk omhoog komt door hoge rivierwaterstanden. Nu het grondwater erg hoog staat door de aanhoudende regen treedt kwel eerder op, maar tot nu toe blijft de waterstand in de grote rivieren vrij laag voor de tijd van het jaar.
