Waar voor wordt gekozen, is duidelijk een politieke overweging, blijkt ook uit het RTL-debat van zondagavond. VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz verweet Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) plannen te hebben om het land „kapot te belasten”. De VVD zelf is duidelijk in haar verkiezingsprogramma: „Wanneer het tekort teruggedrongen moet worden kiest de VVD voor bezuinigingen of hogere groei boven hogere belastingen, om de middengroepen te ontzien.” Vanuit linkse hoek wordt de liberalen juist vaak verweten dat zij schadelijke bezuinigingen willen doorvoeren.

Volgens GroenLinks-PvdA zelf is stabiliteit belangrijk als het om de overheidsfinanciën gaat. „Financiële meevallers geven we niet zomaar uit; bij tegenvallers hoeven we niet te bezuinigen.” Een volgend kabinet mag wat de linkse combinatie betreft best even de tijd nemen om de overheidsfinanciën op orde te brengen. In het verkiezingsprogramma wordt dat een „verantwoord tijdpad” genoemd. In bezuinigingen ziet GroenLinks-PvdA weinig. In het verkiezingsprogramma staan wel tal van voorstellen om bedrijven zwaarder te belasten, wat de schatkist geld zal opleveren.

Over het begrotingsbeleid van beide partijen wordt woensdag meer duidelijk als het Centraal Planbureau met de doorrekening van de verschillende verkiezingsprogramma’s komt. Een derde partij die hoog in de peilingen staat, Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt, laat haar programma niet doorrekenen. NSC schrijft in haar verkiezingsprogramma het tekort te willen terugdringen en erkent daarbovenop veel geld nodig te hebben voor plannen om mensen te helpen rekeningen te betalen en de gezondheidszorg en infrastructuur te verbeteren. Om dit te betalen zoekt de partij een „afgewogen mix” van hogere lasten en bezuinigingen.

In het bijzonder wil NSC kijken naar belastingregelingen die niet goed werken. Als kortingen of vrijstellingen komen te vervallen, levert dat meer belastinginkomsten op. „Voor de uitgaven van de rijksoverheid, sociale zekerheid, zorg en klimaat stellen we voor de komende vier jaar een uitgavenplafond in”, voegt NSC daaraan toe.

Hoewel een CPB-doorrekening uitblijft, gaf Omtzigt aan voor de verkiezingen meer duidelijkheid te geven over de financiële effecten van zijn plannen. „We zullen laten zien waar we het aan uitgeven”, zei hij in het RTL-debat. Voormalig CPB’er Wim Suyker lichtte het programma van NSC wel door, hoewel de budgettaire paragraaf vooralsnog „niet kwantitatief en niet erg concreet is”. Het tekort loopt door de plannen van Omtzigt op met 2 miljard, becijferde Suyker.

De gepensioneerde rekenmeester rekende ook het programma van de BBB door, hoewel daar een budgettaire paragraaf ontbreekt. Het programma gaat ook niet in op „een beoogd begrotingstekort in de komende kabinetsperiode”. Volgens Suykers berekeningen loopt het tekort op met minstens 7 miljard euro. De lasten voor mensen worden 2 miljard euro lager, vooral doordat de BBB btw op groente en fruit naar nul wil. Dat plan heeft ook de huidige regering maar is bijna niet uitvoerbaar, en bovendien duur en ineffectief blijkt uit recent onderzoek.

Ook de PVV, in de peilingen de vierde partij, laat haar programma niet doorrekenen. In het beknopte program staan tal van dure plannen: de btw op boodschappen wordt afgeschaft en de AOW-leeftijd moet terug naar 65. Financiële plannen zijn niet uitgewerkt in het programma van Geert Wilders. Door te stoppen met „allerlei onzinnige subsidies”, ontwikkelingshulp en geld aan de EU wil hij de plannen betalen. Ook schrapt hij de stikstof- en klimaatmiljarden en denkt hij veel te kunnen besparen door de grenzen te sluiten.

Of, en zo ja in hoeverre, de andere partijen het tekort laten oplopen, wordt woensdag duidelijk door de berekeningen van het CPB.