„Kerk is door zuil onzichtbaar geworden”
„Veel mensen zien de kerk niet meer. We hebben ons in onze zuil teruggetrokken. Een nieuw diaconaat moet inspelen op de veranderingen in de maatschappij.” Dat zei A. Huizer, maatschappelijk werker bij de Hervormde Diaconale Stichting (HDS) in Barneveld, zaterdag op de landelijke Luisterend Dienendag in Ede.
Luisterend Dienen is een diaconaal programma dat zich richt op hervormde gemeenten die zich tot de Gereformeerde Bond rekenen. Het thema van de dag luidde: ”Zij prezen God en zij stonden in de gunst van het gehele volk”. Centraal stonden de vragen: ”Wat verwacht de maatschappij van de kerk?” en ”Wat is de taak van de kerk in de maatschappij?”
Huizer, een van de forumleden, vertelde dat er gaten vallen nu de overheid gaat bezuinigen. Sommige mensen vallen buiten de boot. Hij had de vorige dag om halfnegen een gesprek gehad met een diaken die tegen hem zei: „Als er vragen zijn, je weet me te vinden.” Anderhalf uur later had Huizer een gesprek met een vrouw die in een crisissituatie verkeerde. De gescheiden, niet-kerkelijke vrouw had tijdelijk geen inkomen omdat ze op haar zieke kinderen moest passen. In haar nood klopte ze bij de HDS aan. Huizer verwees haar naar de diaken, die dadelijk klaarstond om haar te helpen. Het was gebedsverhoring voor hem.
Overigens meent de maatschappelijke werker dat het niet altijd helder is wat de kerk de samenleving te bieden heeft. Om tot die helderheid te komen, is bezinning nodig op de missie van de kerken, zicht op de eigen mogelijkheden en beperkingen en een dialoog met de samenleving. Evangelist P. Smits uit Amsterdam merkte dat de bewogenheid van diakenen voor de nood om hen heen groeit. Hij vindt het belangrijk om mensen te helpen, ook al is niet alles doordacht. „Eerst brood en water. Beleid komt later”, is zijn stelling. „Als iemand met een hulpvraag komt, moet je op die vraag ingaan”, lichtte hij toe. „Doe maar niet te gauw de deur dicht.”
D. van Dijk, diaconaal consulent in Zuid-Holland, was het daar niet helemaal mee eens. „Wij dringen erop aan dat diakenen een goed beleidsplan maken. Je moet werken vanuit een helder, praktisch en mensgericht geformuleerd beleid.”
Burgemeester J. Wienen van Katwijk zei dat contact tussen overheid en kerk zinvol is. Bij de overheid is het formele, juridische aspect belangrijk. Hij adviseert diakenen die geld willen hebben van de overheid, eerst te kijken naar wat formeel mogelijk is. Wienen constateert dat er inderdaad schrijnende problemen kunnen zijn waaraan de burgerlijke gemeente niets kan doen. Dat heeft niet zozeer te maken met onwil als wel met regelgeving. Hij hoopt dat de kerken in die gevallen willen helpen. Van Dijk wees op het belang van een noodfonds, dat in crisissituaties direct kan bijspringen.
J. A. M. Versluis, werkzaam in de gehandicaptenzorg, pleitte voor de integratie van mensen met een verstandelijke beperking, met name degenen die zelfstandig in de wijk komen wonen. Daartoe is zijns inziens de bereidheid nodig om bestaande structuren aan te passen. Het belangrijkste is dat de kerk de gehandicapten ziet en met hen in contact komt.
Annemieke Schouten, werkzaam voor Luisterend Dienen, liet een powerpointpresentatie zien over het werk van het diaconaal programma. Daarbij gaat het om projecten tot een totaalbedrag van 900.000 euro in binnen- en buitenland, onder andere in Darfur, Sulawesi, Rwanda en Bulgarije.
’s Middags waren er vijf workshops die gingen over de samenwerking tussen diaconieën, het doorverwijzen door diaconieën naar de juiste instanties, de taak van de diaconie voor mensen met een beperking en het op een professionele wijze uitdragen van boodschap en activiteiten van de kerk.
Verder was er een workshop met een powerpointpresentatie van twee vrouwen uit India. Esther Kathiroli vertelde over hulp vanuit de Tamilnad Christian Council, een platform van christelijke kerken in India dat allerlei projecten opzet voor met name de laagste klassen van de bevolking. Zo zijn er computer- en naaicursussen, maar ook gezondheidsprogramma’s en gemeenschapsontwikkelingsprojecten, waar voorlichting gegeven wordt. Margaret Kalaiselvi gaf een schets van haar werk onder aids-patiënten. Nogal wat mensen krijgen deze ziekte door onwetendheid. Ze zei dat India na Zuid-Afrika het grootste aantal aids-slachtoffers ter wereld telt.